تحلیل حق اشتغال و مصادیق آن در رویه شورای نگهبان و مطالعه تطبیقی آن با دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه حقوق عمومی و حقوق اقتصادی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یکی از وظایف مهم دولت ایجاد و توسعه بستر بروز استعدادها و توانایی اشخاص در جهت انتخاب شغل و اشتغال به کار است. تاریخ طولانی زندگی بشر گویای این حقیقت است که انسان، علاوه بر نیازهای جمعی و عمومی، به منظور رشد شخصیت خود نیازمند اشتغال و انجام دادن فعالیت‏‌های شغلی است. اشتغال و شقوق آن از موضوعات مهم مطروحه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که مصادیق مختلف آن در اصول متعدد مورد توجه و اهتمام ویژه قانون‏‌گذار اساسی قرار گرفته است. این موضوع صرفاً مخصوص اشتغال به امور خاص و دولتی نیست، بلکه به شکل حداکثری در قاموس قانون اساسی مورد تصریح واقع شده است. حق اشتغال با همه اهمیتی که دارد حق مطلقی نیست و در قوانین اساسی و عادی برای اعمال این حق استثنائاتی در نظر گرفته شده است. صیانت از این حق نیز بر عهده شورای نگهبان قرار گرفته است. از این رو، هم در تصویب طرح‌‏ها و لوایح لزوم توجه به حقوق شغلی افراد از سوی شورای نگهبان مورد صیانت واقع می‏شود هم در استعلامات دیوان عدالت اداری این مهم مورد مداقه شورای نگهبان قرار می‏‌گیرد. ترسیم و تحلیل رویه و نوع مبانی نظری شورای نگهبان در زمینه موضوع اشتغال نوع مواجهه با مواردی که تضییع‌‏کننده این مهم است را به‌خوبی نشان می‏دهد. در پژوهش حاضر برخی از طرح‏ها و مصوباتی که از حیث مغایرت با مبانی حق اشتغال به شورای نگهبان واصل شده است یا شورای نگهبان بر اساس استعلامات واصله مبادرت به ورود و اعمال‌ نظر کرده است مورد تحلیل قرار گرفته است تا از این طریق بتوان نوع نگاه و مبانی نظری شورای نگهبان را نقد و بررسی کرد.

کلیدواژه‌ها


جعفری، م. ت. (1390). حقوق جهانی بشر. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
خسروی، ح. (1397). حقوق اساسی 3 (حقوق ملت در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
سامانه جامع نظرات شورای نگهبان: http://nazarat.shora-rc.ir
سطوتی، ج. و گرجی ازندریانی، ع. ‌ا. (1397). «تحلیلی بر جایگاه حق اشتغال جوانان در قانون اساسی و اسناد فرادستی توسعه ملی». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. 17(40)، 177-198.
طاهری، آ. ‌س. و عراقی، س. ع. (1391). «بررسی انتخاب آزادانه شغل در پرتو حق اشتغال». تحقیقات حقوقی. 15(59)، 63-96.
عباسی، ب. (1390). حقوق بشر و آزادی‏های بنیادین. تهران: دادگستر.
عمیدزنجانی، ع. ع. (1388). مبانی حقوق بشر در اسلام و دنیای معاصر. تهران: مجد.
فهیمی، ف. (1390). حقوق مالی زن. تهران: خرسندی.
قاضی، س. ا. (1388). بایسته‏های حقوق اساسی. تهران: میزان.
قانون اساسی جمهوری اسلامی.
قرائتی، م. (1380). تفسیر نور. تهران: مؤسسه فرهنگی درس‏هایی از قرآن.
محمدی، ف. (1392). «تحلیل و مفهوم اصل برابری در آرا و نظرات شورای نگهبان». (پایان‌نامه مقطع کارشناسی‌ارشد). حقوق عمومی، دانشگاه بهشتی، تهران، ایران.