استانداردهای دبیران

استانداردهای دبیران

فصلنامه دانش حقوق عمومی به صاحب امتیازی پژوهشکده شورای نگهبان متعهد به پیروی و به‌کارگیری «استانداردهای بین‌المللی دبیران» کمیته اخلاق نشر در طراحی و هدایت فرایند بررسی و انتشار مجله و رسیدگی به مشکلات آن‌ها است. شما می‌توانید استانداردهای بین‌المللی برای دبیران را در اینجا بیابید.

 

استانداردهای بین المللی برای کمیته اخلاق نشر

مقدمه

دبیران به‌عنوان محافظان و ناظران پیشینه پژوهش، باید نویسندگان را تشویق کنند که برای رسیدن به بالاترین استانداردهای اخلاق نشر تلاش کنند و به آن پایبند باشند. علاوه‌بر این، دبیران در موقعیتی منحصربه‌فرد هستند تا به‌طور غیرمستقیم از طریق خط‌مشی‌ها و فرایندهای خود، انجام پژوهشی مسئولانه را تشویق کنند. برای دست‌یابی به حداکثر تأثیر در جامعه تحقیقاتی، در حالت ایده‌آل همه دبیران باید استانداردهای جهانی و شیوه‌های خوب را رعایت کنند. درحالی‌که تفاوت‌های مهمی بین زمینه‌های مختلف وجود دارد و همه حوزه‌های تحت پوشش مربوط به هر جامعه پژوهشی نیست، ولی خط‌مشی‌ها، فرایندها و اصول کاری تحریریه مشترک مهمی وجود دارد که دبیران باید از آن‌ها پیروی کنند تا از یکپارچگی پیشینه پژوهش اطمینان حاصل کنند.

این دستورالعمل‌ها نقطه شروعی هستند و به‌ویژه سردبیران مجلات را هدف قرار می‌دهند. درحالی‌که کتاب‌ها و تک‌نگاشت‌ها سوابق تحقیقاتی مهم و مرتبط در بسیاری از زمینه‌ها هستند، دستورالعمل‌هایی برای دبیران کتاب فراتر از محدوده این توصیه‌ها می‌باشد. امید است در زمان مناسب بتوان چنین دستورالعمل‌هایی را به این سند اضافه کرد.

دبیران باید خود را بخشی از جامعه حرفه‌ای تحریریه قلمداد کنند، خود را در جریان سیاست‌ها و تحولات مربوطه قرار دهند و اطمینان حاصل کنند که کارکنان تحریریه‌شان آموزش دیده‌اند و از مسائل مربوطه مطلع می‌شوند.

برای اینکه یک دبیر خوب باشید، به اصول بسیار بیش‌تری از آنچه در اینجا به آن پرداخته شده نیاز است. این اصول، خط‌مشی‌ها و فرایندهای پیشنهادی به‌ویژه با هدف تقویت پژوهش و یکپارچگی انتشارات هستند.

 

اصول کاری هیئت تحریریه

  1. مسئولیت پذیری و پاسخ گویی در قبال محتوای مجله

دبیران باید مسئولیت هر چیزی را که منتشر می‌کنند، بپذیرند و باید رویه‌ها و خط‌مشی‌هایی برای اطمینان از کیفیت مطالبی که منتشر می‌نمایند و حفظ یکپارچگی سوابق منتشر شده داشته باشند (به پاراگراف‌های 4-8 مراجعه کنید).

  1. استقلال و یکپارچگی تحریریه

بخش مهمی از مسئولیت دبیران، اتخاذ تصمیمات منصفانه و بی‌طرفانه، رعایت اصل استقلال و صداقت است.

2-1. تفکیک تصمیم‌گیری از ملاحظات تجاری

دبیران باید تنها براساس شایستگی علمی تصمیم بگیرند و مسئولیت کامل تصمیمات خود را برعهده بگیرند. فرایندهایی باید برای جداسازی فعالیت‌های تجاری در یک مجله از فرایندها و تصمیمات ویرایشی وجود داشته باشد. دبیران باید به سیاست‌های قیمت‌گذاری ناشر توجه فعال داشته باشند و برای دسترسی وسیع و مقرون به صرفه مطالب منتشره شده تلاش کنند.

مکمل‌های حمایتی (تبلیغات) باید مانند دیگر محتوای مجله، تحت کنترل دقیق کیفی و بازبینی دقیق قرار گیرند. تصمیم‌گیری در مورد چنین مطالبی باید مانند دیگر محتوای مجله اتخاذ شود. حمایت مالی و نقش حامی باید به‌وضوح به خوانندگان اعلام شود.

تبلیغات باید به‌گونه‌ای بررسی شوند که از دستورالعمل‌های مجله پیروی کنند، باید به‌وضوح از سایر مطالب متمایز شوند و به هیچ وجه نباید به محتوای علمی مرتبط شوند.

2-2. رابطه دبیران با ناشر یا مالک مجله

دبیران در حالت ایده‌آل باید یک قرارداد کتبی داشته باشند که شرایط و ضوابط انتصاب‌شان را با ناشر یا صاحب مجله مشخص کند. اصل استقلال تحریریه باید به وضوح در این قرارداد بیان شود. ناشران و صاحبان مجلات نباید به‌دلایل تجاری یا سیاسی در تصمیم‌گیری در مورد محتوا نقشی داشته باشند. ناشران نباید دبیر را به‌دلیل محتوای مجله اخراج کنند. مگر اینکه دبیر رفتار نادرست فاحشی داشته باشد یا یک بررسی مستقل به این نتیجه رسیده باشد که تصمیم دبیر در انتشار، خلاف مأموریت علمی مجله بوده است.

2-3. شاخص‌های مجله و تصمیم‌گیری

دبیران نباید تلاش کنند تا با افزایش مصنوعی شاخص مجله، به‌طور نامناسبی بر رتبه‌بندی مجله خود تأثیر بگذارند. برای مثال، درخواست برای استناد به مقالات آن مجله به‌جز دلایل علمی واقعی، نامناسب است. به‌طورکلی، دبیران باید اطمینان حاصل کنند که مقالات براساس دلایل صرفاً علمی بررسی می‌شوند و نویسندگان برای استناد به نشریات خاص به‌دلایل غیرعلمی تحت فشار نیستند.

  1. محرمانه بودن تحریریه

3-1. مطالب نویسندگان

اگر مجله‌ای سیستمی را راه‌اندازی می‌کند که در آن داوران همتا توسط دبیران انتخاب می‌شوند (به‌جای ارسال مقالات برای همه برای نظر دادن به‌عنوان نسخه پیش‌چاپ)، دبیران باید از محرمانه بودن مطالب نویسندگان محافظت کنند و به داوران نیز یادآوری کنند که این کار را انجام دهند. به‌طورکلی دبیران نباید مقالات ارسالی را با دبیران سایر مجلات به اشتراک بگذارند، مگر اینکه با موافقت نویسندگان یا در موارد ادعای سوء رفتار (به زیر مراجعه کنید). دبیران معمولاً هیچ تعهدی برای ارائه مطالب به وکلا برای پرونده‌های دادگاهی ندارند. دبیران نباید هیچ اطلاعاتی از وضعیت مقاله در مجله، به افراد دیگر به غیر از نویسندگان ارائه دهند. سیستم‌های ارسال تحت وب باید به گونه‌ای عمل کنند که از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری شود.

درصورت بررسی تخلف، ممکن است لازم باشد مطالبی برای اشخاص ثالث افشا شود (برای مثال، کمیته تحقیقات سازمانی یا سایر دبیران).

3-2. داوران

دبیران باید از هویت داوران محافظت کنند، مگر اینکه سیستم داوری همتای باز را اجرا کنند. با این حال، اگر داوران بخواهند نام خود را فاش کنند، این باید مجاز باشد. اگر ادعا یا شکی بابت سوء رفتار داور وجود داشته باشد، ممکن است لازم باشد نام داور به شخص ثالث افشا شود.

 

سیاست‌های کلی تحریریه

  1. تشویق برای حداکثر شفافیت و گزارش کامل و صادقانه

برای پیشبرد دانش در زمینه‌های علمی، مهم است که بدانیم چرا کار خاصی انجام شده است، چگونه برنامه‌ریزی و اجرا شده است و توسط چه کسی و چه چیزی به دانش فعلی می‌افزاید. برای دستیابی به این درک، حداکثر شفافیت و گزارش کامل و صادقانه بسیار مهم است.

4-1. نویسندگی و مسئولیت

مجلات باید خط‌مشی روشنی در مورد نویسندگی داشته باشند که از استانداردهای حوزه مربوطه پیروی کند. آن‌ها باید در اطلاعات خود راهنمایی‌هایی را برای نویسندگان در مورد آنچه از یک نویسنده انتظار می‌رود ارائه دهند و اگر قراردادهای نویسندگی متفاوتی در یک زمینه وجود دارد، باید بیان کنند که به کدام‌یک از آن‌ها پایبند هستند.

برای تحقیقات چندرشته‌ای و مشارکتی، باید برای خوانندگان مشخص باشد که چه کسی چه کاری انجام داده است و چه کسی مسئولیت انجام و اعتبار کدام جنبه از تحقیق را برعهده می‌گیرد. هر قسمت از اثر باید حداقل یک نویسنده داشته باشد که مسئولیت اعتبار آن را برعهده بگیرد. برای مثال، مشارکت‌ها و مسئولیت‌های فردی را می‌توان در بخش مشارکت‌کننده بیان کرد. انتظار می‌رود همه نویسندگان سهم قابل‌توجهی در مقاله داشته باشند و با کل محتوای آن آشنا باشند و در حالت ایده‌آل، این موضوع باید در بیانیه نویسندگی ارسال شده به مجله اعلام شود.

هنگامی‌که به‌دلایل مناسب تغییرات بلامنازعی در نویسندگی وجود دارد، دبیران باید بخواهند که همه نویسندگان (ازجمله نویسندگانی که نام‌شان از فهرست نویسنده حذف می‌شود) به‌صورت کتبی با این موارد موافقت کنند. اختلافات مربوط به نویسندگی (یعنی اختلاف‌نظر در مورد اینکه چه کسی باید یا نباید نویسنده قبل یا بعد از انتشار باشد) توسط دبیران قابل رسیدگی نیست و باید در سطح نهادی یا از طریق سایر نهادهای مستقل مناسب برای مقالات منتشر شده و منتشر نشده حل‌و‌فصل شود. سپس دبیران باید براساس یافته‌ها عمل کنند، برای مثال با تصحیح نویسندگی در مقالات منتشر شده. مجلات باید در مورد نحوه رسیدگی به مقالات ارسالی توسط دبیران یا اعضای هیئت تحریریه، خط‌مشی اعلام شده عمومی داشته باشند (به پاراگراف مربوط به تضاد منافع تحریریه مراجعه کنید: 8-2).

4-2.  تضاد منافع و نقش منبع تأمین مالی

دبیران باید خط‌مشی‌هایی داشته باشند که از همه نویسندگان می‌خواهد هرگونه تضاد منافع مالی و غیرمالی مرتبط را اعلام کنند و حداقل مواردی را که ممکن است بر درک خواننده از مقاله تأثیر بگذارد، در کنار مقاله منتشر کنند. منبع تأمین مالی پژوهش باید اعلام و منتشر شود و نقش منبع تأمین مالی در ایده پردازی، انجام، تحلیل و گزارش تحقیق بیان و منتشر شود.

دبیران باید در راهنمای نویسندگان به‌طور واضح مشخص کنند که وجود تضاد منافع خاصی در بخش‌های خاصی از مجله (مانند تفسیرهای سفارشی یا مقالات مروری) مانع از نویسندگی می‌شود.

4-3. گزارش کامل و صادقانه و پایبندی به دستورالعمل‌های گزارش

ازجمله مهم‌ترین وظایف دبیران، حفظ استانداردهای عالی در ادبیات پژوهش است. اگرچه استانداردها در بین مجلات متفاوت است، دبیران باید تلاش کنند تا اطمینان حاصل شود که همه مقالات منتشر شده سهم جدید قابل‌توجهی در حوزه خود دارند. دبیران باید از انتشارات به اصطلاح «سلامی» (یعنی انتشار حداقل واحد قابل انتشار پژوهشی) جلوگیری کنند، از انتشار تکراری یا اضافی خودداری کنند، مگر اینکه به‌طور کامل اعلام شده باشد و برای همه قابل‌قبول باشد (مثلاً انتشار به زبانی دیگر با ارجاع متقابل) و نویسندگان را تشویق کنید که اثر خود را در متن اثر قبلی قرار دهند (یعنی بیان کنند که چرا این کار ضروری/ انجام شده است، این اثر چه چیزی را اضافه می‌کند یا چرا تکرار کار قبلی مورد نیاز است، و خوانندگان باید چه چیزی را دریافت کنند).

مجلات باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که گزارش‌دهی کامل و صادقانه را تشویق کند، برای مثال، از نویسندگان درخواست کنند در زمینه‌هایی که استاندارد است پروتکل‌ها یا طرح‌های مطالعاتی را ارائه دهند، و درصورت وجود، شواهدی مبنی بر پایبندی به دستورالعمل‌های گزارش گیری مربوطه را ارائه دهند. اگرچه دستورالعمل‌های گزارش برای بهبود گزارش ابداع شده است، اما پیروی از آن‌ها، قضاوت درباره انجام واقعی پژوهش را برای دبیران، داوران و خوانندگان آسان‌تر می‌کند.

فایل‌های تصویر دیجیتال، شکل‌ها و جداول باید از استانداردهای مناسب در این زمینه پیروی کنند. تصاویر نباید به‌طور نامناسب از یافته‌های اصلی یا کنونی به روشی گمراه‌کننده تغییر داده شوند.

دبیران همچنین ممکن است غربالگری برای سرقت ادبی، انتشارات تکراری یا اضافی را با استفاده از نرم‌افزار ضدسرقت ادبی یا برای دستکاری تصویر انجام دهند. اگر سرقت ادبی یا دستکاری تصویر تقلبی شناسایی شد، این موضوع باید از نویسندگان و نهادهای مربوطه پیگیری شود (به پاراگراف نحوه رسیدگی به تخلفات مراجعه کنید: 5-2)

  1. پاسخ‌گویی به انتقادات و نگرانی‌ها

واکنش و پاسخ به پژوهش‌های منتشر شده توسط سایر پژوهشگرها بخش مهمی از بحث‌های علمی در بیشتر حوزه‌ها است و به طور کلی باید تشویق شود. در برخی زمینه‌ها، مجلات می‌توانند این بحث را با انتشار پاسخ‌های خوانندگان تسهیل کنند. انتقادها ممکن است بخشی از یک بحث کلی علمی باشند، اما همچنین می‌توانند تخلفات پژوهش یا یکپارچگی انتشار را برجسته کنند.

5-1. اطمینان از یکپارچگی اثر منتشر شده - اصلاحات

هنگامی‌که خوانندگان، نویسندگان یا دبیران به اشتباهات واقعی در اثر منتشر شده اشاره می‌کنند به‌گونه‌ای که  اثر را بی‌اعتبار نمی‌کند، اصلاحیه (یا اشتباه) باید در اسرع وقت منتشر شود. نسخه آنلاین مقاله ممکن است با تاریخ اصلاحیه و پیوند به نسخه اشتباه چاپ شده، تصحیح شود. اگر خطا باعث بی‌اعتبار شدن اثر یا قسمت‌های قابل توجهی از آن شود، مقاله باید با توضیح دلیل پس گرفتن (یعنی اشتباه صادقانه) پس گرفته شود.

5-2. اطمینان از یکپارچگی اثر منتشر شده - سوء رفتار مشکوک در پژوهش یا انتشار

اگر نگرانی‌های جدی توسط خوانندگان، داوران، یا دیگران در مورد رفتار، اعتبار یا گزارش کار دانشگاهی مطرح شود، دبیران باید ابتدا با نویسندگان (به‌طور ایده‌آل همه نویسندگان) تماس بگیرند و به آن‌ها اجازه دهند به نگرانی‌ها پاسخ دهند. اگر پاسخ رضایت‌بخش نبود، دبیران باید این مسئله را به سطح سازمانی ارجاع دهند (به زیر مراجعه کنید). در موارد نادر، اغلب در زمینه بیوپزشکی، زمانی که نگرانی‌ها بسیار جدی هستند و کار منتشر شده احتمالاً بر عملکرد بالینی یا سلامت عمومی اثر می‌گذارد، دبیران باید در نظر بگیرند که خوانندگان را در مورد این نگرانی‌ها آگاه کنند، برای مثال با صدور «بیان نگرانی»، درحالی‌که تحقیقات ادامه دارد. هنگامی‌که یک تحقیق به پایان رسید، باید اقدام مناسب توسط دبیران همراه با نظری که یافته‌های تحقیق را توضیح می‌دهد، صورت بگیرد. دبیران همچنین باید به یافته‌های سازمان‌های یکپارچگی پژوهشی ملی که نشان‌دهنده سوء رفتار مربوط به مقاله منتشر شده در مجله‌شان است، پاسخ دهند.

دبیران می‌توانند خودشان تصمیم بگیرند که مقاله‌ای را پس بگیرند، اگر متقاعد شوند که تخلف جدی رخ داده است، حتی اگر تحقیقات یک موسسه یا نهاد ملی آن را توصیه نکند.

دبیران باید به تمام ادعاها یا سوء ظن‌های مربوط به تحقیق یا سوء رفتار انتشاراتی که توسط خوانندگان، داورها یا سایر دبیران مطرح می‌شود، پاسخ دهند. دبیران اغلب اولین دریافت‌کنندگان اطلاعات در مورد چنین نگرانی‌هایی هستند و باید اقدام کنند، حتی در مورد مقاله‌ای که پذیرفته نشده یا قبلاً رد شده است. دبیران، فراتر از مسئولیت خاص انتشارات مجله خود، مسئولیت جمعی در قبال اثر پژوهشی دارند و در صورت امکان، باید هر زمان که از سوء رفتار احتمالی آگاه شوند، اقدام کنند. موارد سرقت ادبی احتمالی یا انتشار تکراری/زائد می‌تواند توسط خود دبیران ارزیابی شود. با این حال، در بیشتر موارد دیگر، دبیران باید از مؤسسه یا سایر نهادهای مربوطه درخواست بررسی کنند (پس از اینکه ابتدا توضیحی را از نویسندگان خواستند و اگر آن توضیح رضایت بخش نبود).

مقالات پس گرفته شده باید به‌صورت آنلاین نگهداری شوند، و باید به صورت برجسته در تمام نسخه‌های آنلاین، ازجمله PDF، به‌نفع خوانندگان آینده نشانه‌گذاری شوند. برای راهنمایی بیشتر در مورد ادعاهای خاص و اقدامات پیشنهادی، مانند بازپس‌گیری، به نمودارهای COPE و دستورالعمل‌های پس گرفتن مراجعه کنید.

5-3. تشویق به بحث‌های علمی

همه مجلات باید بهترین مکانیسم را درنظر بگیرند که از طریق آن خوانندگان می‌توانند در مورد مقاله‌ها، انتقادات خود را بیان کنند و در مناظره شرکت کنند (در بسیاری از زمینه‌ها این کار از طریق بخش مکاتبات چاپی یا آنلاین انجام می‌شود). نویسندگان ممکن است با اجازه دادن به بیان نظرات و انتقادات درصورت لزوم به مناظره کمک کنند. چنین مناظره‌های علمی در مورد آثار منتشر شده باید به‌موقع اتفاق بیفتد. دبیران باید به وضوح بین انتقادات مربوط به محدودیت‌های یک مطالعه و انتقاداتی که احتمال سوء رفتار پژوهشی را افزایش می‌دهند تمایز قائل شوند. هر انتقادی که احتمال تخلف را افزایش می‌دهد، نه‌تنها باید منتشر شود، بلکه باید بیش‌تر مورد بررسی قرار گیرد، حتی اگر مدت طولانی پس از انتشار دریافت شود.

خط‌مشی‌های سرمقاله فقط مربوط به مجلاتی است که تحقیقاتی در مورد انسان یا حیوانات منتشر می‌کنند.

  1. ارزیابی انتقادی و نیاز به استاندارد بالایی از انجام تحقیقات اخلاقی

به ویژه در تحقیقات زیست پزشکی، همچنین در علوم اجتماعی و علوم انسانی، اخلاقی انجام تحقیقات در حفاظت از انسان و حیوانات بسیار مهم است.

نیاز است که نظارت اخلاقی، رویه‌های رضایت مناسب، و پایبندی به قوانین مربوطه توسط نویسندگان رعایت شود. دبیران باید مراقب نگرانی‌های این حوزه باشند.

6-1. تأییدیه اخلاقی و رفتار اخلاقی

دبیران عموماً به تأییدیه مطالعه توسط کمیته اخلاق (یا سازمان هیئت بررسی) و اطمینان از اینکه طبق اعلامیه هلسینکی برای تحقیقات پزشکی در انسان انجام شده است، نیاز دارند. علاوه‌بر این، باید نسبت به قسمت‌هایی از تحقیق که رعایت رفتار اخلاقی مورد توجه است هوشیار باشند. این ممکن است به این معنا باشد که مقاله برای داوران همتا با تخصص خاص در این زمینه ارسال می‌شود، در صورت وجود، به کمیته اخلاق مجله ارسال می‌شود، یا اینکه دبیران به اطمینان یا شواهد بیشتری از نویسندگان یا مؤسسات آن‌ها نیاز دارند.

مقالات ممکن است به دلایل اخلاقی رد شوند حتی اگر تحقیق مورد تایید کمیته اخلاق باشد.

6-2. رضایت (برای شرکت در تحقیق)

اگر تحقیق روی انسان انجام شود، دبیران باید اطمینان حاصل کنند که بیانیه ای در مورد رویه رضایت در مقاله گنجانده شده است. در بیشتر موارد، رضایت آگاهانه کتبی مورد نیاز است. اگر نگرانی در مورد رویه رضایت وجود دارد، اگر تحقیق در گروه‌های آسیب‌پذیر انجام می‌شود، یا در مورد رفتار اخلاقی تردید وجود دارد، دبیران باید درخواست کنند تا فرم رضایت را ببینند و از نویسندگان جویا شوند که دقیقاً چگونه رضایت به دست آمده است.

6-3. رضایت (برای انتشار)

برای همه گزارش‌های موردی، مجموعه‌های موردی کوچک و تصاویر افراد، دبیران باید از نویسندگان رضایت صریح برای انتشار را بگیرند (که با رضایت برای شرکت در تحقیق متفاوت است). این رضایت باید به شرکت کنندگان اطلاع دهد که اثر در کدام مجله منتشر خواهد شد، و روشن کند که اگرچه تمام تلاش‌ها برای حذف شناسه‌های غیر ضروری انجام می‌شود، ناشناس ماندن کامل امکان‌پذیر نیست و در حالت ایده‌آل بیان کنید که شخص توصیف شده مقاله ارسالی را دیده و با آن موافقت کرده است.

فرم رضایت امضا شده باید نگهداری شود (برای به حداکثر رساندن حفاظت از داده‌ها و محرمانه بودن، به بند 6-4 مراجعه کنید). ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد که در آن امکان کسب رضایت وجود نداشته باشد، برای مثال زمانی که فرد فوت کرده است. در چنین مواردی، بررسی دقیق آسیب‌های احتمالی لازم است و از روی ادب باید برای جلب رضایت بستگان فرد فوت شده تلاش کرد. در موارد بسیار نادر، یک پیام بهداشت عمومی مهم ممکن است انتشار بدون رضایت را توجیه کند، در صورتی که با وجود تمام تلاش‌ها برای کسب رضایت امکان‌پذیر نباشد و منافع انتشار بیشتر از ضرر احتمالی باشد.

6-4. حفاظت از داده‌ها و محرمانه بودن

دبیران باید هرگونه نقض احتمالی حفاظت از داده‌ها و رازداری را به‌طور انتقادی بررسی کنند. این شامل نیاز به رضایت آگاهانه مناسب برای تحقیق واقعی ارائه شده، رضایت برای انتشار در صورت لزوم (به بند 6-3 مراجعه کنید)، و داشتن خط‌مشی‌های هیئت تحریریه مطابق با دستورالعمل‌های مربوط به رازداری است.

6-5. پایبندی به قوانین مرتبط و بهترین دستورالعمل‌های عملکردی برای رفتار اخلاقی

دبیران باید از نویسندگان بخواهند که در صورت لزوم، به قوانین ملی و بین‌المللی مرتبط و بهترین دستورالعمل‌های عملکردی، به عنوان مثال هنگام انجام تحقیقات حیوانی، پایبند باشند. دبیران باید ثبت کارآزمایی‌های بالینی را تشویق کنند.

 

فرآیندهای تحریریه

  1. حصول اطمینان از فرایند داوری همتای منصفانه و مناسب

یکی از مهم‌ترین وظایف دبیران، سازماندهی و استفاده عادلانه و عاقلانه از داوری همتا است. دبیران باید فرایندهای داوری همتای خود را در راهنمای نویسندگان توضیح دهند و همچنین مشخص کنند که کدام بخش از مجله مورد داوری همتا است.

7-1. تصمیم‌گیری در مورد داوری

دبیران ممکن است مقاله‌ای را بدون داوری همتا رد کنند که برای خوانندگان مجله نامناسب یا بی‌کیفیت باشد. این تصمیم باید منصفانه و بی‌طرفانه گرفته شود. معیارهای مورد استفاده برای این تصمیم باید صریح باشد. تصمیم برای ارسال نکردن مقاله برای داوری همتا فقط باید براساس محتوای علمی مقاله باشد و نباید تحت تأثیر ماهیت نویسندگان یا موسسه میزبان قرار گیرد.

7-2. تعامل با داوران همتا

دبیران باید برای مقالاتی که برای انتشار درنظر گرفته می‌شوند، با انتخاب افراد دارای تخصص کافی و اجتناب از مواردی که تضاد منافع دارند، از داوران همتای مناسب استفاده کنند. دبیران باید اطمینان حاصل کنند که داوری‌ها به موقع دریافت می‌شوند.

به داوران همتا باید گفته شود که از آنها چه انتظاری می‌رود و باید در مورد هرگونه تغییر در خط‌مشی‌های تحریریه مطلع باشند. به‌طور خاص، از داوران همتا باید خواسته شود تا مسائل اخلاقی تحقیق و انتشار را ارزیابی کنند (برای مثال، آیا آن‌ها فکر می‌کنند که تحقیق انجام شده به صورت اخلاقی گزارش شده است یا آیا آن‌ها به سرقت ادبی، جعل، ساختگی بودن یا انتشار حشو مشکوک هستند). دبیران باید خط‌مشی داشته باشند که از داوران همتا بخواهند که تضاد منافع رسمی را اعلام کنند و باید از داوران همتا بخواهند که در اولین فرصت آن‌ها را در مورد چنین تضاد منافعی مطلع کنند تا بتوانند در مورد امکان داوری بی‌طرفانه تصمیم بگیرند. برخی از تضاد منافع ممکن است که داور همتا را رد صلاحیت کند. دبیران باید به محرمانه بودن مطالب برای داوران همتا تاکید کنند و باید از داوران همتا بخواهند که وقتی از یک همکار برای داوری کمک می‌خواهند یا اگر در انجام داوری همتا به همکار جوان‌تر راهنمایی می‌کنند، آنها را از این موضوع مطلع کنند. دبیران در حالت ایده آل باید مکانیزمی برای نظارت بر کیفیت و به موقع بودن داوری همتا و ارائه بازخورد به داوران داشته باشند.

7-3. سوء رفتار داور

دبیران باید رفتار نادرست داور را جدی بگیرند و هرگونه ادعا در مورد نقض محرمانگی، عدم اعلام تضاد منافع (مالی یا غیرمالی)، استفاده نامناسب از مطالب محرمانه، یا تأخیر در داوری همتا برای مزیت رقابتی را پیگیری کنند. اتهامات مربوط به سوء رفتار جدی داور، مانند سرقت ادبی، باید به سطح سازمانی واگذار شود.

7-4. تعامل با نویسندگان

دبیران باید برای نویسندگان روشن کنند که نقش داور همتا چیست زیرا ممکن است از مجله ای به مجله دیگر متفاوت باشد. برخی از دبیران، داوران همتا را به عنوان مشاور در نظر می‌گیرند و ممکن است لزوماً از توصیه‌های داوران در مورد پذیرش یا رد شدن پیروی نکنند (یا حتی درخواست نکنند). مکاتبات دبیران معمولاً با نویسنده مسئول است، که باید ضمانت مشارکت نویسندگان را در همه مراحل داشته باشد. برقراری ارتباط با همه نویسندگان در اولین ارسال و در مرحله پذیرش نهایی می‌تواند برای اطمینان از آگاهی همه نویسندگان از ارسال و تایید انتشار مفید باشد. به طور معمول، دبیران باید نظرات همه داوران را به طور کامل ارسال کنند. با این حال، در موارد استثنایی، ممکن است لازم باشد بخش‌هایی از یک داوری حذف شود، اگر مثلاً حاوی اظهارات هجوآمیز یا توهین‌آمیز باشد. با این حال، مهم است که چنین اختیارات تحریریه به طور نامناسبی برای سرکوب نظرات ناخوشایند استفاده نشود.

در صورتی که در مراحل پایانی فرآیند به دنبال داوران اضافی بگردید، همیشه باید دلایل خوبی وجود داشته باشد، که به وضوح به نویسندگان اطلاع داده شود.

 تصمیم نهایی تحریریه و دلایل این امر باید به وضوح به نویسندگان و داوران اعلام شود. اگر مقاله ای رد شود، دبیران در حالت ایده‌آل باید فرآیند تجدیدنظر داشته باشند. با این حال، دبیران موظف به لغو تصمیم خود نیستند.

  1. تصمیم گیری تحریریه

دبیران با تصمیم گیری در مورد انتشارات در موقعیت قدرتمندی قرار می‌گیرند که این امر بسیار مهم است که این فرآیند تا حد امکان منصفانه و بی طرفانه باشد و مطابق با دیدگاه علمی مجله خاص باشد.

8-1. فرآیندهای تحریریه و مجله

تمام فرآیندهای تحریریه باید در راهنمای نویسندگان واضح و روشن باشد. به طور خاص، باید ذکر شود که از نویسندگان چه انتظاراتی می‌رود، چه نوع مقالاتی منتشر می‌شوند و چگونه مقالات توسط مجله مدیریت می‌شوند. همه دبیران باید با خط‌مشی‌ها، چشم‌انداز و دامنه مجله کاملاً آشنا باشند. مسئولیت نهایی تمام تصمیمات بر عهده سردبیر است.

8-2. تضاد منافع تحریریه

دبیران نباید در تصمیم‌گیری در مورد مقالاتی که در آن‌ها تضاد منافع وجود دارد، دخالت داشته باشند، برای مثال اگر در یک موسسه کار می‌کنند یا قبلا در آن موسسه کار کرده‌اند و با نویسندگان همکاری داشته اند، اگر سهامی در یک شرکت خاص دارند، یا اگر رابطه شخصی با نویسندگان دارند. مجلات باید یک فرآیند تعریف شده برای رسیدگی به چنین مقالاتی داشته باشند. مجلات همچنین باید فرآیندی برای رسیدگی به مقالات ارسالی توسط دبیران یا اعضای هیئت تحریریه داشته باشند تا از رسیدگی بی‌طرفانه و مستقل به چنین مقالاتی اطمینان حاصل شود. این فرآیند باید در راهنمای نویسندگان ذکر شود. تضاد منافع تحریریه باید به‌طور ایده‌آل به صورت عمومی اعلام شود.

 

Reference:

Kleinert S & Wager E (2011) Responsible research publication: international standards for editors. A position statement developed at the 2nd World Conference on Research Integrity, Singapore, July 22-24, 2010. Chapter 51 in: Mayer T & Steneck N (eds) Promoting Research Integrity in a Global Environment. Imperial College Press / World Scientific Publishing, Singapore (pp 317-28). (ISBN 978-981-4340-97-7)