جایگاه التزام نسبت به رویه در الگوهای نظارت بر قانون اساسی در جهان و ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 عضو هیأت علمی پژوهشکده شورای نگهبان، تهران، ایران

چکیده

نسبت نهاد دادرس اساسی به منزله نهادی که پاسدار و ضامن اجرا و اعمال قانون اساسی در یک نظام مردم‌سالار است با رویه و آرای ماسبق خود از مسائلی است که به اقتضای الگوهای مختلف حقوقی اَشکال و تبعاً دلالت‌های مختلفی را همراه خود دارد. گرچه الگوهای دادرسی مختلفی را می‌توان بر اساس ملاک‌های گونه‌گون در نظر گرفت، به صورت کلان، دو الگوی حقوق نوشته و حقوق عرفی مقسم صورت‌بندیِ نسبتِ نهادهای دادرسی اساسی با آرا و رویه ماسبق خود است. بر این اساس، تحقیق حاضر درصدد است تا با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، ضمن بررسی موضوع مارالذکر در نسبت با کشورهای مختلفِ ذیل دو الگوی حقوق نوشته و عرفی و تبعاً الگوی نهاد دادرس اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر تطبیقِ مرجحات و مزیت‌های الگوی دادرسی اساسی جمهوری اسلامی ایران، دستاوردها و تجربیات کشورهای مختلف را جهت ارتقای کیفیتِ عملکرد نهاد بومی دادرسی اساسیِ شورای نگهبان مورد لحاظ قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


پَترسون، د. (1395). مکاتب معاصر فلسفة حقوق. تهران: ترجمان.
جمعی از نویسندگان. (1395). دادرسی اساسی تطبیقی. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
خراسانی، م.(1439). کفایة الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی
داوید، ر و کامی‌ژوفره، ا. (1381). درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوقی معاصر. مترجم: سید حسین صفایی. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
کدخدایی، ع. (1397). شرح قانون اساسی: فصل ششم شورای نگهبان. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
کعبی، ع. (1398). تحلیل مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
گرجی ازندریانی، ع. (1394). دادگاه‌های قانون اساسی: الگوی غیراروپایی دادرسی اساسی. تهران: جنگل.
مسعودیان، م. (1399). «تحلیل فقهی حقوقی رویکردهای شورای نگهبان در پرداخت هزینه‌های درمان مازاد بر دیه». دانش حقوق عمومی. 9(27). 69 ـ 88.
هارت، ه. (1395). مفهوم قانون. مترجم: محمد راسخ. تهران: نی.
هاشمی، م. (1399). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: بنیاد حقوقی میزان.

قوانین، مصوبات، و نظریات تفسیری

آیین‌نامة داخلی شورای نگهبان مصوب 22/04/1379.
سند سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغ‌شده به تاریخ 24/07/1395.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بازنگری و تصویب سال 1368.
قانون تشدید مجازات اسیدپاشی از بزه‌دیدگان ناشی از آن مصوب سال 1398.
نظر شورای نگهبان در باب طرح اصلاح مواد 35 و 55 قانون انتخابات ریاست ‌جمهوری مصوب سال 1364 و اصلاحات سال 1387.
نظر شورای نگهبان در باب طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در سال 1400.
نظر شورای نگهبان در باب لایحة بودجه سال 1401 در سال 1400.
نظریة تفسیری شورای نگهبان به شمارة 892/21/79 مورخ 03/07/1379.

پایگاه‌های اینترنتی