نظام حقوقی حاکم بر شوراهای اداری درون قوه مجریه، آسیب‌شناسی و ارائه الگوی مطلوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

یکی از ارکان نظام حکمرانی در قوة مجریه شوراهای اداری هستند. ایجاد و توسعة روزافزون و بدون قاعدة این شورا‌ها‌‌ چالش‌ها و آسیب‌‌هایی را در منظومة حقوق عمومی ایجاد کرده است. با توجه به آنکه مقنن از سال ۱۳۰۰ تاکنون اقدام به ‌تأسیس این شوراها در نظام حقوقی ایران کرده است، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این اقدام منطبق با موازین حقوق عمومی و اصول قانون اساسی است. نتایج این پژوهش با بهره‌گیری از اسناد قانونی و اتخاذ رویکردی تحلیلی‌ـ توصیفی نشان داد تجویز ‌تأسیس شورا درون قوة مجریه خلاف موازین یادشده و اصول 60 و 138 و 57 قانون اساسی است؛ یعنی تنها نهاد شورایی درون قوة مجریه که مقنن اساسی آن را به رسمیت شناخته هیئت وزیران است و هرچند در اصل ۱۳۸ تشکیل کمیسیونی متشکل از چند وزیر پیش‌بینی شده است، این امر منوط به ارادة هیئت وزیران است نه مجلس‌. بنابراین، در این نوشتار به بررسی این موضوع و ارائة سازوکاری جهت رفع اشکالات و ایرادات موضوع یادشده پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  1. ابوالحسنی، محسن؛ گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1395)، «نقش شورا در مدیریت امور عمومی تصمیم‌گیر یا تصمیم‌ساز»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، شماره ۱۳.
  2. آقایی‌طوق، مسلم؛ شمس، عرفان؛ فریادی، مسعود؛ مشهدی، علی (1389)، مرزهای تقنین و اجرا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور.
  3. آیینه‌‌نگینی، حسین (1393)، «ادغام شوراهای عالی، فراز و فرودها»، تحلیل وقایع روز از دیدگاه حقوق عمومی، پژوهشکده شورای نگهبان، چ اول، 19 ـ 50.
  4. دبیرنیا، علی‌رضا (1393)، «صلاحیت مجلس شورای اسلامی در ‌تأسیس شوراهای عالی اجرایی استقلال قوا یا تحدید صلاحیت‌‌های قوة مجریه»، مجله حقوقی دادگستری، سال ۷۸، شماره ۸۸.
  5. راسخ، محمد (1388)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، دراک.
  6. سهراب‌لو، علی؛ اصلانی، فیروز (1396)، «کارکرد اجرایی نهاد شورا در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال پنجاهم، شماره ۲.
  7. عبدالحسین‌زاده، محمد (1399)، «نظام شورایی و شوراهای عالی در نظام حکمرانی»، فصلنامة تحول اداری، شماره ۶۱.
  8. فریادی، مسعود (1387)، «بررسی روند تعیین وضعیت حقوقی شوراهای اداری»، فصلنامة اطلاع‌رسانی حقوقی، سال ششم، شماره ۱۳.
  9. فلاح‌زاده، علی‌محمد (1391)، تفکیک تقنین و اجرای تحلیل مرزهای صلاحیت تقنینی در روابط قوای مقننه و مجریه، پژوهشکده شورای نگهبان.
  10. محبی انجدانی، داوود (1389)، «ماهیت حقوقی و صلاحیت شوراهای عالی اداری در حقوق ایران»، ماهنامه کانون سردفتران، شماره ۱۰۹.
  11. مشهدی، علی (1392)، «بازمهندسی نهادهای تصمیم‌گیر جمعی در قوة مجریة ایران و فرانسه»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی قوه مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، چ اول، 246 ـ 264.
  12. ــــــــــــــ (1388)، «بررسی نظام حقوقی نهادهای تصمیم‌گیر جمعی در ساختار قوه مجریة ایران»، فصلنامه اطلاع‌رسانی حقوقی، سال ششم، شماره ۱۹ و ۲۰.
  13. مشهدی، علی؛ فریادی، مسعود (1400)، حقوق شوراهای اداری، بررسی حقوقی جایگاه و وضعیت شوراهای اداری در قوة مجریه، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور