بایسته‏‌های رسیدگی شورای عالی مالیاتی در مقام رسیدگی به اعتراض به آرای هیئت‏‌های حل اختلاف مالیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

ماده 256 قانون مالیات‏های مستقیم را باید مهم‌ترین ماده در این قانون دانست که در آن به صلاحیت «شورای عالی مالیاتی» در خصوص «دادرسی شبه‌‏قضایی» پرداخته شده است. به این اعتبار، این ماده محوری‏ترین ماده در مورد شأن دادرس شبه‏‌قضاییِ شورای عالی مالیاتی است. نوشتار حاضر با درک چنین اهمیتی درصدد پاسخ به این سؤال برآمده است که در چارچوب ماده 256 چه شاخصه‌‏هایی برای رسیدگی در شورای عالی مالیاتی پیش‌‏بینی شده است. در پاسخ به این سؤال، با استفاده از روش توصیفی‌ـ تحلیلی، نتایجی حاصل شد که عبارت است از: اولاً، این ماده دربرگیرنده برخی معیارهای مهم اصول دادرسی منصفانه و اصول حق‏ بنیاد است که ضرورت توجه به این ماده را دوچندان می‏سازد؛ ثانیاً، معیارها و ضوابط حاکم بر دادرسی در شورای عالی مالیاتی را می‏توان به سه بخش «مقدماتی» و «رسیدگی» و «اصدار رأی» تقسیم کرد؛ ثالثاً، معیارهای مقرر در این ماده مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که در ترسیم مرزها و محدوده‏‌های قانونی‏ مربوط به صلاحیت اعضای شعب شورا و حقوقِ طرفین پرونده نقش دارند؛ رابعاً، منطوق و مفهوم این ماده راجع به جهات اعتراض از آرای هیئت‏‌های حل اختلاف مالیاتی متفاوت از سایر مواد مربوط به تجدیدنظرخواهی از آرای هیئت‏‌های یادشده است و این وضعیت می‏تواند یکی از موجبات سردرگمی در مورد دادرسی نزد شورا باشد.

کلیدواژه‌ها


الف) کتب و مقالات
آیینه‌نگینی، ح. (1398). آسیب‏شناسی نظام حقوقی ریاست قوة قضاییه و ارائة الگوی مطلوب آن. رسالة دکتری دانشکدة حقوق و علوم سیاسی،.دانشگاه تهران.
باقری، م. و توسلی نایینی، م. و دالمن‏پور، م. (1398). «تأملی در نظام دادرسی مالیاتی(اداری‌ـ قضایی) ایران و امریکا». پژوهشنامة مالیات، (44).
بهشتی، م. ج. و مردانی، ن (1385). آیین دادرسی مدنی. تهران: میزان.
بیگ‏زاده، ص. (1387). شیوه‌نامة نگارش قانون. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
درویشوند، ا. و کدخدامرادی، ک. و فتاحی زفرقندی، ع (1400). «تضمینات حق دادخواهی در نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نظرهای شورای نگهبان». فصلنامة دانش حقوق عمومی. (34).
رستمی، و. (1388). «حقوق مؤدیان مالیاتی». فصلنامة حقوق، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. 39 (1).
رستمی، و. (1392). مالیة عمومی. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
رستمی، و. و کاظمی، د. (1398). «ارزیابی اصول حق دفاع و علنی بودن دادرسی مالیاتی در نظام حقوقی ایران و انگلیس». فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، (49)4.
رضایی‏زاده، م. ج. و عطریان، م. (1393). «اصل الزام به ارائة دلایل تصمیمات اداری در پرتو مفهوم ادارة خوب: مطالعة تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیة اروپا». فصلنامة دانش حقوق عمومی، (10).
السان، م. و ضرونی، د. (1397). «جایگاه اصل تناظر و حق تجدیدنظرخواهی در نظام دادرسی مالیاتی ایران»، پژوهشنامة مالیات، (39).
شمس، ع. (1383). آیین دادرسی مدنی. تهران: دراک.
شمس، ع. (1401 [الف])،.آیین دادرسی مدنی. دورة پیشرفته. تهران: دراک.
شمس، ع. (1401 [ب]). آیین دادرسی مدنی. دورة پیشرفته. تهران: دراک.
شهنیایی، ا. (1401). «مبانی تفسیر قانون در حقوق مالیاتی با نگاهی به آرای مالیاتی و قضایی». فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، (1).
طاهری تاری، م. م. (1393 [الف]). اصل برابری و عدالت مالیاتی در آیینة حقوق بشر و حقوق مالیاتی نوین. تهران: شهر دانش.
طاهری تاری، م. م. (1393 [ب]). جایگاه رویة قضایی در حقوق مالیاتی ایران. تهران: جنگل.
طاهری تاری، م. م.  (1394 [الف]). آیین دادرسی مالیاتی. تهران: شهر دانش.
طاهری تاری، م. م. (1394 [ب]). آیین دادرسی مالیاتی. پارة سوم. تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
عبداللهی، ح. و مولابیگی، غ. ‌ر. (1400). حقوق مالیاتی. تهران: جنگل.
غفارزاده، ا. (1400). آیین دادرسی مالیاتی. تهران: دانش‌پذیر.
کاتوزیان، ن. (1372). مقدمة علم حقوق. تهران: شرکت انتشارات با همکاری بهمن برنا.
متین‌دفتری، ا. (1348). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محسنی، ح. (1393). «نقض شکلی و ماهوی در دادرسی مدنی». فصلنامة پژوهش حقوق خصوصی، 2(6).
منصوریان، ن. ع. و چشم‏پیام، ب. (1392). «تحلیل حقوقی‌ـ تطبیقی مراجع دادرسی مالیاتی ایران». پژوهشنامة مالیات، (19).
میرکمانداری، ل. و سلطانی‌نژاد، م. (1399). حقوق مؤدیان مالیاتی در امر دادرسی عادلانه. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
 
ب) آرا و نظریه‏ها
بخشنامة شمارة 13094/4741/30. مورخ 30/03/1369. وزارت امور اقتصادی و دارایی.
رأی شمارة 1057، مورخ 10/02/1311. محکمة عالی انتظامی قضات.
رأی وحدت رویة شمارة 40. مورخ 19/11/1360. هیئت عمومی دیوان عالی کشور.
رأی شمارة 11، مورخ 11/01/1327. شعبة 8 دیوان عالی کشور.
رأی شمارة 30/4/3700، مورخ 08/04/1376. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 30/501102، مورخ 28/04/1368. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 30/4/19141، مورخ 15/11/1368. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 30/4/16373. مورخ 10/10/1368. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 30/40/13643. مورخ 26/12/1375. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 2911/4/30. مورخ 19/03/1376. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
رأی شمارة 5474/30. مورخ 29/11/1373. صادره از هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی.
نظریة مشورتی شمارة 1833/7. مورخ 18/06/1374. ادارة حقوقی قوة قضاییه.
نظریة مشورتی شمارة 8600/7. مورخ 14/02/1374. ادارة حقوقی قوة قضاییه.
نظریة مشورتی شمارة 8660/7. مورخ 14/02/1374. ادارة حقوقی قوة قضاییه.