بایسته‌های مقررات‌گذاری محلی.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

     مقررات‌گذاری، امروزه ابزاری است در اختیار نهادهای عمومی تا بتوانند اهداف و صلاحیت‌های خود را محقق سازند، شوراهای محلی نیز در حیطه صلاحیت خود در امور محلی در زمره این نهادها قرار می‌گیرند. اما همان‌گونه‌که هر نهاد مقررات‌گذار در وضع مقرره به‌منظور تحقق کارامدی، شفافیت، نظارت‌پذیری و ارتقای مسئولیت ملزم به رعایت اصولی است، شوراهای محلی نیز با در نظر گرفتن ماهیت و حوزه عمل خود ملزم به رعایت معیارهایی هستند که در پرتو آن‌ها تنظیم مقررات توسط این نهادها و نظارت قضایی بر این مقررات سامان یافته و از معضلات نظام غیرمتمرکز تا حد ممکن جلوگیری می‌شود و اهداف چنین نظامی تحقق می‌یابد. ازاین‌رو نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی در پی پاسخگویی به این پرسش است که چه بایسته‌هایی به‌صورت خاص بر وضع مقررات از سوی شوراهای محلی حاکم است. در این زمینه تحقیق حاضر با جست‌وجو در قانون اساسی، نظرات قانون‌گذار اساسی، سایر قوانین و مقررات و دکترین حقوقی، به اصولی همچون اصل حاکمیت قانون، اصل صلاحیت محلی، اصل مقتضیات محلی، اصل حاکمیت محلی، اصل تقدم منافع ملی بر منافع محلی و اصل مشارکت مردم در مقررات‌گذاری محلی پرداخته است که رعایت آن‌ها در وضع مقررات محلی می‌تواند تحقق اهداف مقررات‌گذاری محلی خوب را به‌طور چشمگیری برآورده سازد.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. آقایی طوق، مسلم (1387)، «عدم تمرکز اداری در ایران: نگاهی انتقادی به شوراها در ایران»، مجلس و پژوهش، سال چهاردهم، ش 56، صص 125- 144.
    2. ابراهیمی و سایرین (1398)، بازخوانی تحلیلی قانون اساسی مبتنی بر مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی (1358) جلد اول (اصول 1 تا 20)، تهران: انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، چ اول، ج 1
    3. اسدیان، احمد (1393)، تحولات تفکیک قوا، تهران: انتشارات مجد، چ دوم.
    4. اصلانی، فیروز و علی سهرابلو (1394)، «کارکردهای نهاد شورا در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 45، ش 3، صص 405-427.
    5. امامی، محمد و کورش استوار سنگری (1389)، حقوق اداری، تهران: میزان، چ سیزدهم، ج 1.
    6. برک‌پور، ناصر (1385)، «حکمروایی شهر و نظام اداره شهرها در ایران»، کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
    7. حبیب‌نژاد، سید احمد (1388)، «بررسی حقوقی شوراهای اسلامی شهر در پرتو اصول تمرکززدایی»، فقه و حقوق، سال پنجم، ش 20، صص 111 - 131.
    8. رستمی، ولی و سید مجتبی حسینی‌پور اردکانی (1392)، «جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، دانش حقوق عمومی، سال دوم، ش 5، صص 41 - 60.
    9. حسینی‌پور اردکانی، سید مجتبی (1392)، فلسفه، جایگاه و صلاحیت شوراهای اسلامی محلی از منظر قانون‌گذاری اساسی، گزارش پژوهشی، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، شماره مسلسل 13920020.
    10. دشتی، علی (1389) «شوراهای محلی در ایران: مشارکت و همکاری یا مشارکت و تصمیم‌گیری»، شوراهای اسلامی؛ نگاهی به یک دهه تجربه، تهران: دادگستر، چ اول.
    11. رضایی‌زاده، محمدجواد (1385)، حقوق اداری (1)، تهران: میزان، چ اول.
    12. رهنمایی، محمدتقی و مهناز کشاورز (1389)، «بررسی الگوی حکمرانی خوب و نقش دولت در مدیریت و اداره‌ امور شهرها در ایران»، جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای (دوفصلنامه)، سال اول، ش اول، صص 23 - 55.   
    13. زارعی، محمدحسین و فاطمه عزیز محمدی(1396)، «تحولات تفکیک قوا در پرتو حکمرانی تنظیمی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 20، ش 3 (79)، صص 213 - 237.
    14. عباسی، بیژن (1387)، «بررسی وظایف و اختیارات شوراهای شهر و روستا در فرانسه»، فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، ش 4، صص 281-295.
    15. عباسی، بیژن (1390)، حقوق اداری، تهران: دادگستر، چ دوم.
    16. عمید زنجانی، عباسعلی (1387)، کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مجد، چ سوم.
    17. فقیه لاریجانی، فرهنگ (1392)، حقوق روابط شورا و شهرداری، تهران: مجد، چ دوم.
    18. فلاح‌زاده، علی‌محمد (1394)، حقوق اداری تطبیقی؛ عدالت رویه‌ای، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چ اول.
    19. فلاح‌زاده، علی‌محمد و همکاران (1391)، تفکیک تقنین و اجرا؛ تحلیل مرزهای صلاحیت تقنینی در روابط قوای مقننه و مجریه، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، چ اول.
    20. قاضی شریعت‌پناهی، سید ابوالفضل (1390)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: میزان، چ چهل‌ودوم.
    21. قاسمی، حامد (1380)، «نظارت‌پذیری شورای اسلامی شهر در چارچوب حقوق شهری»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 33-34، صص 149- 184.
    22. قشقایی‌نژاد، مرجان (1395)، اصول حکمرانی خوب در پرتو آراء دیوان عدالت اداری ایران، تهران: جنگل، چ اول.
    23. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1388)، در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل، چ دوم.
    24. مرکز مالمیری، احمد (1385)، حاکمیت قانون (مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها)، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چ اول.
    25. مقیمی، سید محمد (1386)، اداره امور حکومت‌های محلی؛ مدیریت شوراها و شهرداری‌ها، تهران: سمت و دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چ دوم.
    26. موسی‌زاده، ابراهیم (1391)، حقوق اداری، تهران: دادگستر، چ اول.
    27. میرزاده کوهشاهی، نادر (1393)، «رابطه دولت مرکزی و شوراهای محلی در ایران»، فصلنامه حقوق اداری، سال دوم، ش 6، صص 31-56.
    28. نوروزی، نادر (1389)، «نگاهی گذرا به شوراها و نقش آن‌ها در تمرکززدایی»، شوراهای اسلامی؛ نگاهی به یک دهه تجربه، تهران: دادگستر، چ اول.
    29. نوذرپور، علی (1389)، «مناسبات دوگانه در مدیریت امور محلی»، شوراهای اسلامی؛ نگاهی به یک دهه تجربه، تهران: دادگستر، چ اول.
    30. نوین، پرویز (1390)، اصول حقوق عمومی؛ حقوق اداری و دادرسی اداری تطبیقی ایران- فرانسه- انگلستان، تهران: جنگل و تدریس، چ اول.
    31. ویژه، محمدرضا (1389)، «مبانی نظری تمرکززدایی»، شوراهای اسلامی؛ نگاهی به یک دهه تجربه، تهران: دادگستر، چ اول.
    32. هاشمی، سید محمد (1386)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: میزان، چ چهاردهم، ج 2.
    33. هداوند، مهدی و علی مشهدی (1393)، اصول حقوق اداری (در پرتو آراء دیوان عدالت اداری) همراه با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، سوئیس، آلمان، مصر، لبنان، انگلیس و آمریکا، تهران: خرسندی، چ سوم.

     

    ب ) لاتین

    1. Miller, Keith (2002), Advantages and Disadvantages of Local Government Decentralization, A presentation to the Caribbean Conference on Local Government and Decentralization, Georgetown, Guyana.
    2. Peter H.Schack, Peter H. (1983), Suing Government; New Haven, Yale University Press, First Pablished.
    3. Sisk, Timothy (2008), Democracy At The Local Level: Participation, Representation, Conflict Management, and Governance, International IDEA Handbook Series 4.