بررسی فقهی حقوقی اصل 27 قانون اساسی در پرتو طرح تقنینی «نحوه برگزاری راهپیمایی‌ها و تجمعات»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطح عالی حوزه علمیه ، استادیار دانشکده فقه مضاف دانشگاه باقرالعلوم(ع) و عضو پیوسته گروه فقه دانشکده الاهیات دانشگاه امام صادق(ع)،‌ تهران،‌ ایران

چکیده

اصل 27 قانون اساسی در راستای حمایت از حقوق اساسی ملت در ابراز عقیده و حقوق و آزادی‌های عمومی وضع شده است. با گسترش عمق و تاریخ مردم‌سالاری دینی در جامعه سیاسی ما نیاز به حقوق اساسی و حقوق بنیادین پیش‌بینی‌شده در قانون اساسی نیز بیشتر و بیشتر شده است. اکنون در راستای اعتلای حقوق عمومی این اصل برای توسعه علمی و عملی به تقنین سپرده شده است تا عملاً به نظم اجتماعی بپیوندد، لکن سؤالات و ابهاماتی در مورد این طرح قانونی در خصوص ابزار حقوقی کسب اجازه، قیود حاکم بر حق تجمعات، مقام صالح به رسیدگی و... وجود دارد که این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و استفاده از منابع اصیل مطالعه حقوق اساسی درصدد یافتن پاسخ این پرسش‌ها و زدودن ابهامات از این اصل مترقی قانون اساسی است. براساس نتایج تحقیق ابزار صالح حقوقی اعلامیه با قابلیت اعتراض است. رابطه معناداری بین اصول 26 و 27 از نظر قیود حاکم بر این حق وجود دارد. مقام صالح به رسیدگی به اعتراضات حقوقی، دادستان و دادگاه‌های دادگستری خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


  1. الف: فارسی عربی

    1. اسلامی، رضا و محمدمهدی کمالوند (1393)، «چالش‌های آزادی اجتماعات‌ در‌ سـیستم‌ حـقوقی ایران در پرتو نظام بین‌المللی حقوق‌ بشر»، مجله حقوقی بین‌المللی، ش50.
    2. اعرافی، علیرضا (1381)، «حدود آزادی بیان و مطبوعات‌ از‌ دیدگاه اسلام»، فصلنامه نامه فرهنگ‌، ش 44‌.
    3. ایمانی، عباس و امیررضا قمطیری )1388)، قانون اساسی در نظام حقوقی ایران، تهران‌: نامه هستی، چ اول.
    4. حسینی روحانی، سید محمد صادق (1414ق)، فقه الصادق، قم: مؤسسه دارالکتب. خمینی موسوی، روح‌الله (1378)، کتاب الطهاره، تهران: انتشارات آثار امام، ج3.
    5. رازی اصفهانی، شیخ محمدتقی (بی‌تا)، هدایة المسترشدین، بی‌جا.
    6. رحمانی، امیر (1382)، «آزادی سیاسی‌ و اجتماعی‌ از دیدگاه قـرآن و نـهج‌البلاغه (2)/ اصول تضمین‌کننده آزادی اجتماعی در نظام اسلام»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش 30.
    7. روحانی، علیرضا (1383)، «ضروریات دین»، فصلنامه فرهنگ جهاد، ش ۳۷.
    8. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1370)، العروة الوثقی فیما تعم به‌البلوی، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چ دوم، ج1.
    9. طوسی، محمد بن حسن (1400ق)، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، تحقیق: حسن سعید، تهران: مکتبه جامع چهلستون.
    10. علامه حلی، حسن بن یوسف (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه، ج3.
    11. فیاض لاهیجی، عبدالرزاق (1383)، گوهر مراد، تهران: سایه.
    12. کاشف الغطاء، الشیخ جعفر، کشف الغطاء (ط.ق)، ج1.
    13. مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، حق الیقین، تهران: علمیه اسلامیه، ج2.
    14. مقدس اردبیلی، احمد (بی‌تا)، زبدة البیان فی احکام القرآن، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران: مکتبة المرتضویة.
    15. مقدس اردبیلی، احمد (1362)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، ج3، 5 و 6.
    16. نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج۲۳.
    17. وزیری‌فرد، محمدجواد (1391)، «بررسی انکار ضروری دین و آثار آن در فقه»، در دوفصلنامه علامه، ش ۳۹.
    18. هاشمی، سید محمد (1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تـهران: ‌میزان.

     

    ب: لاتین

    1. Constitution of Russia, Article 30: Adopted at National Voting on December 12, (1993), Universal Declaration of Human Rights, Article 20.

     2. R. Arnett (1894), La liberté de réunion en France, Son histoire et sa législation, Paris: Arthur Rousseau.

    3. Jeremy McBride (2005), Freedom of Association, in The Essentials of... Human Rights, London: Hodder Arnold.

    4. Jean Claude Bardout (1901), L'histoire étonnante de la Loi, le droit des associations avant et après Pierre Waldeck-Rousseau.

    5. John Augustin Ryan (1913), Catholic Encyclopedia Right of Voluntary Association, Vol. 2.