سازکار مطلوب نظارت شرعی فقهای شورای نگهبان بر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار دانشگاه شاهد، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

از جمله اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران، انطباق هنجارهای حقوقی با موازین شرع است. در همین زمینه اصل 4 قانون اساسی تشخیص ابتنای تمامی قوانین و مقررات بر موازین اسلامی را بر عهده فقهای شورای نگهبان نهاده است. از سوی دیگر، شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله نهادهای هنجارگذار حقوقی است که تا کنون سازِکار مشخصی به‌منظور سنجش مصوبات آن با موازین شرع پیش‏بینی نشده است. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که سازکار مطلوب نظارت شرعی بر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظام حقوقی ایران چیست؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، این فرضیه اثبات شد که سازکار مطلوب به‌منظور تضمین اسلامی‏ بودن مصوبات «نوعی» شورای عالی انقلاب فرهنگی، اعمال نظارت شرعی فقهای شورای نگهبان به‌صورت نظارت «پیشینی» و «فعال» است. از جمله مهم‌ترین مزایای این الگو، تضمین حداکثری شرعیت این قسم از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

کلیدواژه‌ها


الف: فارسی
1. ابراهیمی، محمود (1390)، تحلیل حقوقی صلاحیت و اختیارات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حقوق اساسی ایران، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران.
2. اداره کل روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1381)، آشنایی با شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران: شریف.
3. ایزدهی، سجاد (1390)، مبانی فقهی نظارت بر قدرت از دیدگاه امام خمینی(ره)، قم: عروج، چ اول.
4. بنایی اسکویی، مجید (1394)، «تحدید صلاحیت دیوان عدالت اداری توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی»، مطالعات حقوق عمومی، ش 4.
5. پروین، خیرالله و محمدامین ابریشمی راد (1397)، «سازوکار مطلوب نظارت فقهای شورای نگهبان بر مقررات دولتی از بستر نظارت دیوان عدالت اداری»، دانش حقوق عمومی، ش 20.
6. حاجی علی خمسه، مرتضی (1397)، الگوی مطلوب نظام حقوقی حاکم بر سیاست‏های کلی نظام در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، رساله‌ دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران.
7. درویشوند، ابوالفضل، فضائلی، احمد و حمیدرضا اسمعیلی گیوی (1397)، «بررسی جایگاه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظرات شورای نگهبان»، دانش حقوق عمومی، ش 21.
8. خورشیدی، حسین (1385)، ابعاد حقوقی تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شیراز.
9. درویش‏‌متولی، میثم (1396)، الگوی مطلوب دادرسی اساسی براساس الزامات و ظرفیت‏های مقرر در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، رساله‌ دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران.
10.رنگریز، شعبانعلی (1389)، بررسی جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن در نظام حقوقی ایران، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبایی(ره).
11.راسخ، محمد (1390)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک، چ دوم.
12.صادقی‏‌مقدم، محمدحسن، بنایی اسکویی، مجید و علی قسمتی تبریزی (1397)، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی (27 آذر 1363 29 اسفند 1396)، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
13.فتحی، محمد و کاظم کوهی اصفهانی (1396)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به همراه نظرات تفسیری، مشورتی و ... شورای نگهبان (1396-1359)، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، چ دوم.
14.------------------------ (1397)، نظرات شرعی فقهای شورای نگهبان براساس اصل 4 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1359-1397)، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.
15.فعلی، حمید و ابوالفضل درویشوند (1397)، کتاب‌شناسی شورای نگهبان، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.
16.کاتوزیان، ناصر (1389)، شیوه تجربی تحقیق در حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
17.مؤتمنی طباطبایی، منوچهر (1386)، حقوق اداری، تهران: سمت.
18.میرمحمدی میبدی، مصطفی و غلامحسین الهام (1392)، «بررسی تداخل مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با مصوبات مجلس شورای اسلامی، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، ش 37.
19.مهرپور، حسین (1387)، دیدگاه‏های جدید در مسائل حقوقی، تهران: اطلاعات.
20.میرزاده کوهشاهی، نادر (1376)، سازمان اداری و اختیارهای شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران.
21.میرمحمدی میبدی، سید مصطفی (1391)، جایگاه حقوقی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق عمومی دانشگاه امام صادق (ع).
22.هاشمی، سید محمد (1389)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: میزان، ج 2، چ دوم.
23.هداوند، مهدی و علی مشهدی (1391)، اصول حقوق اداری (در پرتو آرای دیوان عدالت اداری)؛ همراه با مطالعه تطبیقی در (حقوق فرانسه، سوئیس، آلمان، مصر، لبنان، انگلیس و آمریکا)، تهران: خرسندی، چ دوم.
24.هدایت‏‌نیا، فرج‌الله و محمدهادی کاویانی (1380)، بررسی فقهی - حقوقی شورای نگهبان، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چ اول.
25.هدایت‌نیا، فرج‌الله (1381)، «جایگاه حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن»، رواق اندیشه، ش 8.
 
ب: منابع اینترنتی
 
1. Nazarat.shora-rc.ir
2. sccr.ir
3. khamenei.ir
4. rc.majlis.ir