نظارت شورای نگهبان بر نحوه تصویب اساسنامه سازمان‌های عمومی؛ نقد رویه‌ها و عملکردها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی،تهران، ایران

2 استادیاردانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی،تهران، ایران

چکیده

از زمان تصویب فراز دوم اصل 85 قانون اساسی در خصوص اساسنامه سازمان‌های دولتی بیش از 30 سال می‌گذرد و شورای نگهبان با توجه به صلاحیتش در بررسی احکام قانونی در زمینه نحوه تصویب اساسنامه از لحاظ انطباق با شرع و قانون اساسی، رویکردهای مختلف و گاه متضادی را اتخاذ کرده که نیازمند ارزیابی براساس مبانی حقوق عمومی و اصول قانون اساسی است تا بتوان با نگاهی بر گذشته، ضعف‌ها و اشکالات را شناسایی و در گام بعد با هدف اصلاح، نقشه راه را برای آینده هموار کرد. مقاله حاضر در پی تحلیل و ارزیابی نظرهای شورا در خصوص احکام اساسنامه‌ای در انطباق با مبانی و اصول مذکور است. این نوشتار درصدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا رویه‌ها و رویکردهای شورا در سه محور مورد مطالعه منطبق با اصول و مبانی یادشده بوده است. نتایج این پژوهش با بهره‌گیری از اسناد قانونی و اتخاذ رویکردی تحلیلی – توصیفی نشان داد که هرچند در بسیاری موارد رویکردهای شورا تصحیح و تعدیل شده است، ولی در محورهای مذکور این رویکردها محل ایراد و نیازمند بازنگری در جهت پاسداشت اصول و مبانی مذکور است. 

کلیدواژه‌ها


  1. الف: فارسی

    1. پژوهشکده شورای نگهبان (1396)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد اساسنامههای مصوب دولت، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.

    2. اداره کل قوانین مجلس (1381)، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس، چ دوم، ج2.

    3. --------------- (1380)، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس، چ دوم، ج3.

    4. استوارسنگری، کوروش (1388)، «مفهوم دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، نشریه حقوق اساسی، دوره 6، ش 11.

    5. پژوهشکده شورای نگهبان (1392)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره هشتم، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.

    6. حکیم شوشتری، ناهید (1394)، آشنایی با بودجه شرکتهای دولتی، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

    7. عمید زنجانی، عباسعلی (1385)، حقوق اساسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ اول.

    8. --------------- (1387)، کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مجد.

    9. غمامی، سید محمدمهدی (1387)، «تحلیل شرکت‌های دولتی و تحولات آن با توجه به سیاست‌های کلی ابلاغی اصل 44»، مجله حقوقی گواه، ش 13.

    10. کدخدامرادی، کمال؛ غمامی، سید محمدمهدی و مهدی فلاحیان (1396)، «ماهیت حقوقی شرکت‌های وابسته به مؤسسات عمومی غیردولتی»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال هجدهم، ش 2.

    11. گزارش تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان منتشرشده در 19/1/1397 در خبرگزاری خانه ملت مشاهده‌شده در تاریخ 4/7/1399 به نشانی:

    https://www.icana.ir/Fa/News/377309

    12. مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1384)، مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی، دوره ششم، سال چهارم، تهران: دادگستر.

    13. مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1390)، دادرسی اساسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت حقوقی رئیس‌جمهور.

    14. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1397)، اظهارنظر کارشناسی درباره طرح الحاق یک ماده به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت.

    15. ----------------------------- (1399)، اظهارنظر کارشناسی درباره طرح استفساریه تبصره 63 قانون برنامه دوم توسعه.

    16. معاونت حقوقی رئیس‌جمهور (1393)، مجموعه نظریات حقوقی سال 1390 معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، تهران: معاونت حقوقی رئیس‌جمهور.

    17. نورایی، مهدی (1394)، واکاوی مفهومی کلیدواژگان چند معنا در قانون اساسی بررسی واژه دولت، پژوهشکده شورای نگهبان.

     

    ب: روزنامه‌ها

    1. روزنامه رسمی شماره 13317، مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، جلسه 241.
    2.  روزنامه رسمی شماره 13814، مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، جلسه 486.