حقوق فرهنگی در فرمان حکومتی حضرت رسول(ص) به معاذ بن جبل با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

در جامعه اسلامی، توحید زیربنای تمام امور است. این اصل و رکن رکین باید در همه ابعاد جامعه تجلی پیدا کند. حکومت اسلامی در راستای این مهم، وظیفه ایجاد جامعه توحیدی را بر عهده دارد؛ لذا علاوه بر تأمین معیشت و اقتصاد باید در حوزه فرهنگ نیز فعالانه وظیفه خطیر هدایت و جهت‌دهی را ایفا کرده، زمینه شکوفایی اخلاقی جامعه را فراهم کند. برای ایجاد جامعه توحیدی باید احکام الهی توسط حکومت به شهروندان آموزش داده شود، دولت قوانین و دستورات الهی را به صورت حداکثری اجرا کند، حاکمیت اسلام در همه شئون ظاهر و آشکار باشد، شهروندان در جامعه بر اساس جایگاه و شایستگی منزلت یابند، سعی بر بالا بردن رضایتمندی مردم از حکومت در پرتو فرامین الهی باشد، وفق و مدارا سرلوحه امور قرار گیرد، تعلیم، تربیت، موعظه و ارشاد مردم مغفول نماند، قدرت حاکمه در جایگاه معلم جامعه اسلامی به ایفای نقش بپردازد و اهتمام تامی به امور عبادی به‌عنوان مظاهر توحیدی بودن جامعه اسلام وجود داشته باشد. همه این وظایف در راستای تأمین حقوق فرهنگی جامعه باید توسط حاکمیت به‌خوبی اجرا شود تا هدف غایی حکومت اسلامی که نورانی ساختن جامعه انسانی و رساندن انسان به مقام خلیفة‌اللهی سعادت است، محقق شود. قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز که بر گرفته از فقه امامیه و روایات اهل بیت علیهم‌السلام است، در اصول مختلف به صورت مستقیم و غیرمستقیم به وظیفه حکومت اسلامی در ایجاد محیط مساعد برای‏ رشد فضائل‏ اخلاقی‏ بر اساس‏ ایمان‏، تقوا‏ و مبارزه‏ با فساد و تباهی برای تأمین حقوق فرهنگی ملت تأکید کرده است.
 

کلیدواژه‌ها


1. اسماعیلی، محسن (1394)، سیاست‌نامه علوی، تهران: انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، چاپ اول.
2. امام خمینی، سید روح الله (1361)، صحیفه نور، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
3. بحرانی، ابن میثم (1362)، شرح نهج‌البلاغه، مترجمان: قربانعلی محمدی مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول.
4. بروجردی، آقا حسین (1380)، جامع احادیث شیعه، تهران: انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول.
5. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحه، تهران: دنیای دانش، چاپ چهارم.
6. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غررالحکم و درر الکلم، قم: دارالکتب اسلامی، چاپ چهارم.
7. جوادی آملی، عبدالله (1381)، نسبت دین و دنیا، قم: نشر اسراء، چاپ اول.
8. جوادی آملی، عبدالله (1386)، فلسفه حقوق بشر، قم: نشر اسراء، چاپ پنجم.
9. جوادی آملی، عبدالله (1389)، انتظار بشر از دین، قم: اسراء، چاپ ششم.
10. جوادی آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیاة، قم: اسراء، چاپ دوم.
11. جوادی آملی، عبدالله (1389)، ولایت فقیه، قم: نشر اسراء، چاپ یازدهم.
12. حرانی، ابن شعبه حسن بن علی (1404ق)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
13. حمیدالله، محمد (1377)، نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله)، مترجم سید محمد حسینی، تهران: سروش، چاپ دوم.
14. داوری، محسن (1389)، حقوق فرهنگی شهروندان، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
15. دشتی، محمد (1388)، امام علی (ع) و اخلاق اسلامی، قم: انتشارات امیرالمؤمنین(ع)، چاپ سوم.
16. روح‌الامینی، محمود (1388)، زمینه فرهنگ‌شناسی تألیفی در انسان‌شناسی فرهنگی و مردم‌شناسی، تهران: عطار، چاپ هفتم.
17. سبحانی، جعفر (1370)، مبانی حکومت اسلامی، ترجمه داوود الهامی، قم: مؤسسه علمی و فرهنگی سیدالشهداء، چاپ اول.
18. سروش، محمد (1378)، دین و دولت در اندیشه اسلامی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
19. شریعتی، سعید (1384)، حقوق ملت و دولت در قانون اساسی، تهران: کانون اندیشه جوان، چاپ اول.
20. شعبانی، قاسم (1373)، حقوق اساسی، تهران: اطلاعات، چاپ دوم.
21. صفار، محمدجواد (1370)، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ دوم.
22. طباطبائی، سید محمدحسین (1370)، مجموعه رسائل، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
23. طباطبائی، سید محمدحسین (1390)، تفسیر المیزان، مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سی و دوم.
24. طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
25. طوسی، محمد بن حسن (1414ق)، الأمالی، قم: دارالثقافه، چاپ اول.
26. عمید زنجانی، عباسعلی و لاریجانی، محمد جواد (1380)، «دو گفت‌و‌گو در باب حکومت دینی و سکولار»، قبسات، شماره 20 و 21.
27. قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایی از قرآن، چاپ یازدهم.
28. گروهی از نویسندگان (1381)، حکومت علوی، ساختار و شیوه حکومت، قم: دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، چاپ اول.
29. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء تراث العربی، چاپ دوم.
30. ابن سعد، محمد بن سعد کاتب الواقدی (1322ق)، الطبقات الکبری، ادوارد سخو، لیدن.
31. مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364)، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چاپ اول.
32. مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب اسلامیه، چاپ اول.
33. مکارم شیرازی، ناصر (1378)، پیام امیرالمؤمنین، جلد دوم، تهران: دارالکتب اسلامیه، چاپ اول.
34. مکارم شیرازی، ناصر (1383)، توضیح المسائل، تهران: فکر برتر، چاپ هفتم.
35. مکارم شیرازی، ناصر (1387)، پیام امیرالمؤمنین، جلد 10، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب(ع)، چاپ اول.
36. منتظری، حسینعلی (1409ق)،دراسات فی ولایة الفقیه، قم: مرکز العالیمهللدارسة الاسلامیه، چاپ دوم.
37. نجفی اسفاد، مرتضی (1388)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: فردافر، چاپ هشتم.
38. الوانی، سید مهدی و دیگران (1388)، مدیریت در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ ششم.
39. هاشمی، سید محمد (1392)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: میزان، چاپ دوازدهم.
40. یزدی، محمد (1375)، قانون اساسی برای همه، تهران: امیر کبیر، چاپ اول.