درآمدی بر نقش مجلس شورای اسلامی در حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد معارف اسلامی و حقوق عمومی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران

چکیده

در جامعه نظام‌مند و دارای چارچوب‌های قانونی مشخص، هریک از قوا، دستگاه‌ها و مقامات باید وظایف و اختیارات خود را در راستای اجرای اهداف و آرمان‌های قانون اساسی به عنوان عالی‌ترین سند مشترک جامعه مدنی اعمال نمایند. در واقع لزوم حرکت منسجم کلیه قوای حکومتی در مسیری هماهنگ و در جهت نیل به نقطه آرمانی ترسیم شده امری کاملاً بدیهی و ضروری به نظر می‌رسد.
در راستای اجرای این مهم، شورای بازنگری قانون اساسی با توجه به خلأ فقدان یک مرجع قانونی سیاست‌گذار کلان در قانون اساسی، در بازنگری سال 1368 اقدام به تأسیس نهاد «سیاست‌های کلی نظام» در بندهای 1 و 2 اصل 110 نمود.
سیاست‌های کلی نظام ثبات و انتظام امور را موجب شده و جهت‌گیری کلی نظام حقوقی جامعه را تبیین می‌نماید. در این راستا، مهم‌ترین و عالی‌ترین سطح اجرای سیاست‌های کلّی نظام، سطح قانونگذاری است که در این خصوص هر چه میزان انطباق قوانین با سیاست‌های کلّی تأمین گردد، حسن اجرای سیاست‌های کلّی و مسئله نظارت بر آن نیز تضمین شده است که بنابراین نقش مجلس شورای اسلامی در تحقق این مهم بسیار حائز اهمیت خواهد بود و نگارنده در این مقاله درصدد تبیین این مهم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی(1380)، مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، چاپ دوم.
ارسطا، محمدجواد (1380)، «جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام»، مجله راهبرد، شماره 20، صص375ـ405.
اسماعیلی، محسن و طحان نظیف، هادی (1387)، «تحلیل ماهیت نهاد سیاست‌های کلی نظام در حقوق اساسی جمهوری اسلامی»، مجله معارف اسلامی و حقوق، شماره 28، صص87ـ120 .
امیر ارجمند، اردشیر (1380)، جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام، مجله راهبرد، شماره 20، صص375 ـ 405.
بشیری، عباس (1381)، گفتگو با هاشمی رفسنجانی، پیشینه و کارنامه مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران: صدف سماء.
بهادری جهرمی، علی (1390)، «نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 12052.
زارعی، محمد حسین (1383)، «نظام قانونگذاری ایران و جایگاه مجمع تشخیص‌ مصلحت نظام»، مجله راهبرد، شماره 43.
زارعی، محمدحسین (1380)، «جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام»، مجله راهبرد، شماره 20، صص375 ـ 405.
طحان نظیف، هادی (1388)، ماهیت و جایگاه سیاست‌های کلی نظام در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
عمید زنجانی، عباسعلی (1385)، حقوق اساسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فقیه، محمد باقر (1384)، «نقدی بر مقاله نظام قانونگذاری ایران و جایگاه مجمع تشخیص مصلحت، جایگاه مجمع تشخیص مصلحت کجاست؟»، مجله راهبرد، شماره 36، صص430ـ436.
فلاح زاده، علی محمد و همکاران (1391)، تفکیک قانون و اجراء: تحلیل مرزهای صلاحیت تقنینی در روابط قوای مقننه و مجریه، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
کاتوزیان، ناصر (1377)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ملک افضلی اردکانی، محسن (1391)، «حکم حکومتی در قانون اساسی و جایگاه آن در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 62، صص51 ـ74.
موسی‌زاده، ابراهیم (1387)، «تأملی در مفهوم، ماهیت و جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام»، فقه و حقوق، شماره 17، صص 151ـ178.
نجفی اسفاد، مرتضی و محسنی، فرید (1379)، «حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، انتشارات بین‌المللی الهدی، چاپ چهارم.