رویکرد منشأگرایی در تفسیر قانون اساسی و آثار آن در رویه‌ی شورای نگهبان

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

تفسیر دقیق، نظام‌مند و در عین حال پویای قانون اساسی که بتواند با هدف و روح قانون اساسی در تطابق باشد، امر بسیار مهمی است که از اختلافات بین قوا و معضلات جلوگیری می‌کند و مانع تغییرات سریع قانون اساسی می‌شود. در این زمینه رویکردهای متعدد و البته متفاوتی ابراز شده که از جمله مهم‌ترین آنها، رویکرد منشأگرایی است که حدود نیم قرن از ابداع آن می‌گذرد و همچنان در زمره‌ی اصلی‌ترین نظریه‌های موجود در این زمینه به‌شمار می‌رود.
 امعان نظر به رویه‌ی تفسیری شورای نگهبان نیز بر این مسئله دلالت می‌کند که اراده‌ی قانونگذار اساسی و نیز ضابطه‌های شرعی، پایه‌های اصلی تفسیر قانون اساسی را تشکیل می‌دهند و این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که مشی تفسیری شورای نگهبان با رویکرد تفسیری منشأگرایی همخوانی نزدیکی دارد.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی و عربی

 
اداره‌ی کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1364)، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهائی قانون اساسی ، تهران: اداره‌ی کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، ج 1و 2.
خلف‌رضایی، حسین؛ منصوریان، مصطفی (1393)، مکاتب و رویکردهای تفسیر قانون اساسی، گزارش پژوهشی پژوهشکده‌ی شورای نگهبان، شماره‌ی مسلسل 13930024.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1386)، مشروح مذاکرات شورای نگهبان، دوره‌ی اول، سال 1359، تهران: دادگستر، چاپ اول.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1389)، مجموعه نظرات تفسیری و مشورتی شورای نگهبان «در خصوص اصول قانون اساسی به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات» 1359-1388، مرکز تحقیقات شورای نگهبان، چاپ دوم.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1390)، مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی (دوره‌ی اول) خرداد 1359 تا خرداد 1363، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، چاپ اول.
مزارعی، غلام‌حسن (1390)، تحلیل و مطالعه‌ی آرای تفسیری شورای نگهبان در پرتو نظریه‌ها و اصول تفسیر قانون اساسی، رساله‌ی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.

ب)لاتین

Berger, Raoul (1977), Government by Judiciary: The transformation of the 14th amendment, Indianapolis: Liberty Fund, second edition.
Bork, Robert H. (1971), “Neutral Principles and Some First Amendment Problems”, Indiana Law Journal, Vol. 47, Iss. 1, Article 1, p. 1-35.
Bork, Robert H.  (1991), The Tempting of America: The political seduction of the law, Touchstone Rockefeller center, USA: New York.
Boyce, Bret (1998), “Originalism and the Fourteenth amendment”, Wake Forest Law Review, Vol. 33, p. 909-1034.
Brest, Paul (1980), “The Misconceived Quest for the Original Understanding”, Boston University Law Review, vol. 60, p. 204-238.
Colby, Thomas B. and Smith, Peter J. (2009), “Living Originalism”, Duke Law Journal, vol. 59, p. 239-307.
Kay, Richard S. (1988), “Adherence to the Original Intentions in Constitutional Adjudication: Three Objectives and Responses”, Northwestern University Law Review, vol. 82, p. 226- 247.
Kay, Richard S.  (2009), “Original Intention and Public meaning in Constitutional Interpretation”, Northwestern University Law Review, vol. 103, no. 2, p. 703-726.
Lessig, Lawrence (1997), “Fidelity and Constraint”, Fordham Law Review, vol. 65, issue. 4, article 8, p. 1365- 1433.
Maltz, Earl M. (1994), Rethinking Constitutional Law. Originalism, Interventionism, and the Politics of Judicial Review, USA: University Press of Kansas.
McConnell, Michael W. (1997), “The Importance of Humility in Judicial Review: A Comment on Ronald Dworkin's Moral Reading of the Constitution”, Fordham Law Review, vol. 65, issue 4, article 3, p. 1501-1524.
McGinnis, John O. and Rappaport, Michael B. (2007),” A Pragmatic Defense of Originalism”, Northwestern University Law Review, Vol. p. 101, 1-14.
McGinnis, John O. and Rappaport, Michael B. (2009), “Original methods originalism: A new theory of Interpretation and the case against Construction”, Northwestern University Law Review, Vol. 103, No. 2, p. 751-802.
Perry, Michael J. (1996), the constitution in the courts: Law or Politics?, New York: Oxford University Press.
Rehnquist, William H. (1976), “The Notion of a Living Constitution”, Tex. L. Rev, vol. 54, p. 693-708.
Scalia, Antonin (1989), “Originalism: The Lesser Evil”, University of Cincinnati Law Review, vol. 57, p. 849-865.
Solum, Lawrence B. (2013), “Originalism and Constitutional Construction”, Fordham Law Review, Volume 82, Issue 2, Article 5, p. 453-537.
Solum, Lawrence B.  (2013), “Legal Theory Lexicon 071: The New Originalism”, Georgetown University Law Center, p. 1-4.
Solum, Lawrence B.  (2011), “What is Originalism? The Evolution of Contemporary Originalist Theory”, Georgetown University Law Center, p. 1-41.
Solum, Lawrence B. (2008), Semantic Originalism, Illinois Public Law and Legal Theory, Research Papers Series No. 07-24.