وظایف و اختیارات دادگاه عالی فدرال جمهوری عراق

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ‌ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ‌ایران

چکیده

قانون اساسی متضمن عالی‌ترین و اساسی‌ترین قواعد و اصولی است که مبین ساختارها، روندها، سیاست‌ها و ارزش‌های یک جامعه است و به‌واسطه‌ی آن قدرت سیاسی مستقر می‌شود، اجرا می‌گردد و انتقال می‌یابد. این مسئله موجب شده است که صیانت از قانون اساسی، به‌عنوان میثاق ملی و سند حقوقی سیاسی کشور، به امری کاملاً مهم و ضروری تبدیل گردد و در همه‌ی نظام‌های حقوقی نیز تدابیری برای آن اندیشیده شود.
«دادگاه عالی فدرال» نیز نهاد نوپای نظام حقوقی جمهوری عراق است که متعاقب تحولات اخیر این کشور و نیز تدوین قانون اساسی جدید آن در سال 2005، با گستره‌ی وسیعی از وظایف و اختیارات برای نیل به این اهداف تأسیس شده است. این نوشتار ضمن بررسی اجمالی نظام قانون اساسی جمهوری عراق، به تبیین صلاحیت‌ها و کار‌ویژه‌های نهاد مزبور می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی و عربی

أدهم عبدالهادی، حیدر (2008)، «قراءات فی الرقابة على دستوریة تفسیر القوانین»، مجله التشریع و القضاء، السنة الاولى، العدد الرابع، 1-4.
افشون، تورج (1385)، «دیدگاه‌های مختلف در فرآیند تصویب قانون اساسی عراق»، فصلنامه‌ی مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، سال هفتم، ش 25، 43-54.
بهجت یونس، مَها (2008)، المحکمه الاتحادیه العلیا و اختصاصها بالرقابه علی دستوریه القوانین، کلیة القانون، جامعة بغداد.
الجابر، ضیاء عبد الله (2011)، «بدء العضویة البرلمانیة»، مرکز آدم للدفاع عن الحقوق و الحریات، 1-4.
جعفری ‌ندوشن، علی‌اکبر (1383)، تفکیک قوا در حقوق ایران، آمریکا و فرانسه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ اول.
عمید زنجانی، عباسعلی (1384)، حقوق اساسی تطبیقی، حقوق اساسی کشورهای غربی و کشورهای اسلامی، تهران: نشر میزان، چ اول.
قاضی، ابوالفضل (1382)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ هشتم.
کدخدایی، عباسعلی (1382)، «ضرورت پاسداری از قانون اساسی و حقوق شهروندان»، کتاب نقد، سال هفتم، ش 28، 222-236.
المحامی، حسن العکیلی (2009)، «الاختصاص التشریعی لمجالس المحافظات فی العراق»، مجله التشریع و القضاء، السنة الاولى، العدد الرابع، 1-5.
محمدتوفیق، عبدالجواد و عبدا...، احمد (2010)، دولة، «دور المحکمة الاتحادیة فی حمایة حقوق الإنسان فی العراق»، مجلة الرافدین للحقوق، المجلد 13، العدد ٤٩، 368- 403.
ناجی، مکّی (2007)، المحکمة الاتحادیة العلیا فی العراق، دار الضیاء، العراق: النجف الاشرف.
ناصر المحنّه، حسن (2008)، الرقابه علی دستوریه القوانین، رسالة الماجستیر، کلیة القانون و العلوم السیاسة، الاکادیمیه العربیه فی الدانمارک.
واعظی،‌ سید مجتبی (1390)، «مطالعه‌ی تطبیقی مبانی و کارکرد الگوهای دادگستری اساسی»،‌ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره‌ی 15، ‌ش 2، 155-173.
الیعقوبی، علی عیسى (2012)، «المحکمة الاتحادیة العلیا فی العراق: تکوینها و طبیعة الرقابة التی تمارسها رؤیة دستوریة»، کلیة الحقوق جامعة اوفیرن، کلیرمونت فیرون 1 الفرنسیة، السنة الرابعة، العدد الرابع، 1-9.

ب) لاتین

Allen, Michael and Thompson, Brian (2005), Cases and materials on constitutional and administrative law , USA: Oxford university press Inc., 8th edition.
Ides, Allan (2008), "Comparative Judicial Review", loyal law review, Los Angles, vol.41, no.2, 477-480
Lewalle, Paul (2008), Contentieux administratif: 3e édition, bruxelles: Larcier.
Robbers, Gerhard (2007), Encyclopedia of World Constitutions, Facts On File Inc, United States of America.
Troper, Michel (2000), Le constitutionnalisme entre droit et politique, Le CURAPP.

ج) قوانین و مقررات

دستور جمهوریة العراق لسنة 2005.
قانون ادارة الدولة العراقیة للمرحلة الانتقالیة لسنة 2004.
قانون المحکمة الاتحادیة العلیا رقم (30) لسنة 2005.
النظام الداخلی للمحکمة الاتحادیة العلیا رقم (1) لسنة 2005.
قرارات و أحکام و اجتهادات المحکمة الاتحادیة العلیا العراقیة، المنشورة فی الموقع الالکترونی للمحکمة.

د) پایگاه‌های اینترنتی

http://www.synisys.com/
http://iraqfsc.iq/
http://www.iraqijudicature.org/