تحلیل صلاحیت‌ و جایگاه معاونت حقوق عامه دیوان عدالت اداری

کشفی, سیدمحمد; حیدری, وحید; رستمی, ولی

doi:10.22034/qjplk.2025.2191.1947

تحلیل صلاحیت‌ و جایگاه معاونت حقوق عامه دیوان عدالت اداری

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده معارف اسلامی و دانشگاه امام صادق علیه السلام ، تهران، ایران

³ استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22034/qjplk.2025.2191.1947

چکیده

ﺣﻘﻮق ﻋﺎﻣﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ و مهم در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﮐﺮات ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و بررسی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. طبق بند دوم اصل 156 قانون اساسی، اﺣﯿﺎی ﺣﻘﻮق ﻋﺎﻣﻪ از تکالیف ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﯿﻪ اﺳﺖ که دیوان عدالت اداری نیز به عنوان نهاد ذیل رئیس آن قوه، مخاطب این تکلیف قرار می‌گیرد که در اصل 173 نیز بدان اشاره شده است. این تکلیف، در قوانین عادی نیز، در ماده 120 ﻗﺎﻧﻮن دﯾﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اداری ( اصلاحی 1402) به‌درستی مورد تاکید قرار گرفته و ﯾﮏ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺨﺘﺺ به اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺎﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ _ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل پاسخ به پرسش چیستی جایگاه، حدود صلاحیت معاونت حقوق عامه دیوان عدالت اداری در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ، آسیب‌شناسی و ارائه راهکارهای اصلاحی برای ارتقای آن است. ﻧﺘﺎﯾﺞ پژوهش ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ که علی‌رغم فعال شدن نظارت دیوان به‌وسیله معاونت حقوق عامه بر مقررات دولتی، جایگاه، ساختار و صلاحیت معاونت با محدودیت‌هایی در خصوص تشکیلات و تخصص مواجه است و جوابگوی شایسته و بایسته مراد مقنن در حفظ حقوق عامه نیست. مضاف بر آنکه ماده 120 دچار ابهاماتی است که می‌تواند مشکل‌زا باشد. بدین ترتیب این پژوهش، گامی مؤثر در ارتقای کارآمدی دیوان عدالت اداری در راستای حفظ و ارتقای حقوق عامه است.

کلیدواژه‌ها