آیین اصلاح ضمنی معاهدات از منظر اصل 77 قانون اساسی

کدخدایی, عباسعلی; فراهانی, محمدصادق; لهراسبی, امیر

doi:10.22034/qjplk.2025.1933.1743

آیین اصلاح ضمنی معاهدات از منظر اصل 77 قانون اساسی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو حقوقدان شورای نگهبان و استاد دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران

³ دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد حقوق بین‌الملل دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران

10.22034/qjplk.2025.1933.1743

چکیده

معاهدات بین‌المللی اگرچه زمینه رفع بسیاری از چالش‌ها و مسائل نظام بین‌الملل را به‌واسطه ایجاد تفاهم حداقلی میان دولت‌ها در تدوین اصول و ضوابط ناظر بر موضوعات فراهم می‌آورند؛ ولیکن اختلاف‌نظر بسیاری همچنان در خلال بعضی مسائل باقی می‌ماند. از طرفی نمی‌توان مترصد انعقاد و امضای معاهده با حل کلیه اختلاف‌نظر میان دولت‌ها در موضوعات و مسائل بین‌المللی بود و از طرفی نمی‌توان صرفاً باتکیه‌بر اتفاق نظر دولت‌ها، از اختلاف‌ موجود در میان آن‌ها در اجرای معاهده چشم پوشید. به همین منظور سازوکاری در مبانی حقوق بین‌الملل معاهدات طراحی شد تا بدان واسطه امکان رفع چالش‌های آتی معاهدات بین‌المللی میان اعضاء از رهگذر ارکان معین در معاهدات فراهم شود تا زمینه حل اختلافات و پاسخ به مسائل و نیازهای نوظهور جامعه بین‌الملل تأمین گردد. این درحالی است که ایجاد هرگونه تغییری در مفاد عهود و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی که تعهدات اعضاء را تحت‌الشعاع خود قرار دهد، وفق نظرات شورای نگهبان در نظام حقوقی کشور، مستلزم اعمال اصل 77 قانون اساسی خواهد بود. این تحقیق به‌منظور تبیین نسبت دوگانه فوق‌الذکر در نظام بین‌الملل و داخل، با روش توصیفی و تحلیلی و به شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای، در پی اثبات فرضیه خود مبنی بر تمایز میان انواع روش تغییر و اصلاح مفاد معاهدات در جامعه بین‌الملل است که نظرات شورای نگهبان را تأمین می‌کند.

کلیدواژه‌ها