2
گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
10.22034/qjplk.2025.2176.1957
چکیده
عدالت‌محوری در قانون‌گذاری، به‌عنوان یکی از بایسته‌های ماهوی تصویب قوانین در نظام جمهوری اسلامی ایران، مستلزم طراحی شاخص‌هایی است که قابلیت ارزیابی مصوبات تقنینی را بر مبنای عدالت فراهم آورد.این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که: شاخص‌های عدالت‌محور در فرآیند قانون‌گذاری جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر مبانی شریعت چیست؟ این پژوهش با بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای و در تحقیقی تحلیلی و کاربردی، مبتنی بر منابع اسلامی و فقهی انجام شده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که در حوزه‌ی نظری، عدالت ناظر به رعایت استحقاق‌ها و اعطای حقوق به ذی‌حق است و تقنین در انطباق با احکام شریعت، معیار بنیادین عدالت محسوب می‌شود. در حوزه‌ی مصادیق، اصل «تقدیم اهم بر مهم» با دو شاخص «تقدم حقوق جمعی بر فردی» و «توجه به امور مرتبط» قابلیت عملیاتی شدن دارد. چارچوب‌هایی چون «شایسته‌سالاری»، «توجه به محرومان»، «تساوی در شرایط برابر»، «جبران خسارت» و «شفافیت و نظارت‌پذیری» از دیگر شاخص‌های عینی عدالت در قانون‌گذاری‌اند.
عدالت‌محوری در قانون‌گذاری، به‌عنوان یکی از بایسته‌های ماهوی تصویب قوانین در نظام جمهوری اسلامی ایران، مستلزم طراحی شاخص‌هایی است که قابلیت ارزیابی مصوبات تقنینی را بر مبنای عدالت فراهم آورد.این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که: شاخص‌های عدالت‌محور در فرآیند قانون‌گذاری جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر مبانی شریعت چیست؟ این پژوهش با بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای و در تحقیقی تحلیلی و کاربردی، مبتنی بر منابع اسلامی و فقهی انجام شده است.
فتاحی زفرقندی, علی, & بهادری جهرمی, علی. (1404). تحلیل بایسته‌های عدالت‌محوری در قانون‌گذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه دانش حقوق عمومی, (), -. doi: 10.22034/qjplk.2025.2176.1957
MLA
علی فتاحی زفرقندی; علی بهادری جهرمی. "تحلیل بایسته‌های عدالت‌محوری در قانون‌گذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران", فصلنامه دانش حقوق عمومی, , , 1404, -. doi: 10.22034/qjplk.2025.2176.1957
HARVARD
فتاحی زفرقندی, علی, بهادری جهرمی, علی. (1404). 'تحلیل بایسته‌های عدالت‌محوری در قانون‌گذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران', فصلنامه دانش حقوق عمومی, (), pp. -. doi: 10.22034/qjplk.2025.2176.1957
VANCOUVER
فتاحی زفرقندی, علی, بهادری جهرمی, علی. تحلیل بایسته‌های عدالت‌محوری در قانون‌گذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه دانش حقوق عمومی, 1404; (): -. doi: 10.22034/qjplk.2025.2176.1957
)