واکاوی ضوابط حاکم بر جایگاه و صلاحیت‌های مجلس خبرگان رهبری در آراء و نظرات شورای نگهبان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

3 دانش آموخته دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران

10.22034/qjplk.2025.1922.1737

چکیده

مجلس خبرگان رهبری یکی از نهادهای عالی، مستقل و بنیادین نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران است که در سایه اساسی‌سازی مفهوم ولایت‌فقیه، در قانون اساسی سال 1358 مورد پیش‌بینی قرار گرفت. مرتبه و جایگاه مجلس خبرگان درخصوص گزینش و نظارت بر مقام رهبری موجب‌شد تا قانونگذار اساسی، چگونگی اعمال وظایف و اختیارات نهاد مذکور را برعهده خبرگان منتخب ملت قرار دهد و با اعطای صلاحیت قانونگذاری و مقرره‌گذاری به آنان، مسیر تحقق چنین هدفی را هموار نماید. با این حال علی‌رغم اهتمام قانون اساسی در طراحی هندسه سیاسی کشور، همواره نقاط ابهام و چالش‌برانگیزی در بررسی نسبت صلاحیت‌های مجلس خبرگان با صلاحیت‌‌های سایر قوای سه‌گانه وجود دارد که طبیعتاً فهم هر یک از آن‌ها، بدون مراجعت به آراء و نظرات شورای نگهبان امری سخت و دشوار می‌باشد. پژوهش حاضر برآن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، از رهگذر مطالعه و ارزیابی نظرات نهاد پاسدار قانون اساسی نسبت به تعیین ضوابط و چارچوب‌های حاکم بر ساختار و جایگاه مجلس خبرگان در نسبت با صلاحیت‌های تقنینی- نظارتی قوای مجریه، مقننه، قضائیه و حتی شورای نگهبان فائق آید. رهیافت حاصل از مطالعات انجام شده حاکی از آن است که بیشترین فراوانی نظرات شورای نگهبان، ناظر به موضوع انتخابات مجلس خبرگان و عدم صلاحیت مجلس شورای اسلامی در تصمیم‌گیری پیرامون کیفیت برگزاری این انتخابات می‌باشد. همچنین از برآیند نظرات شورای نگهبان می‌توان دریافت که در ساختار سیاسی ایران، مسئله نظارت‌پذیری مجلس خبرگان از تمام جهات «تقنینی»، «سیاسی» و «قضایی» منتفی به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 22 دی 1403
  • تاریخ دریافت: 20 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 تیر 1403
  • تاریخ پذیرش: 22 دی 1403