چگونگی احراز «شرط ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقة فقیه»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

ابراز وفاداری به قانون اساسی به‌ویژه اصول تغییرناپذیر و کلیدی آن یک تعهد عمومی است. این تعهد اما در مورد افرادی که کارگزار حکومت‌ها هستند بسته به سطح و جایگاه استقرار در حاکمیت با حساسیت بیشتری مطرح می‌شود. به همین علت یکی از شرایط عمومی مندرج در مقررات ناظر بر به‌کارگیری و راه‌یابی افراد در دستگاه‌های حکومتی و مشاغل حساس، از جمله نمایندگی مجلس شورای اسلامی، وفاداری به قانون اساسی و کلیدی‌ترین اصل آن، یعنی ولایت مطلقة فقیه، است. در همین زمینه بند 4 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، مصوب 1378، با اصلاحات بعدی مقرر داشته که یکی از شرایط داوطلبان نمایندگی «ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت‌فقیه» است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که شرط یادشده چگونه احراز می‌شود؟ پاسخ این سؤال، که با اِعمال روش توصیفی‌- تحلیلی و بررسی مقدماتی مفهوم وفاداری و مبنای شرط یادشده به دست آمده، آن است که وفاداری به قانون اساسی از جمله حقوق طبیعی حاکمیت و از تعهدات ملت به‌ویژه در مقام کارگزاری حاکمیت است و به ‌صورت سکوت در مقام بیان، لفظی، و عملی ابراز می‌شود و دارای مراتبی است که باید با علم عرفی (علم عادی یا ظن اطمینانی) احراز شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الف) کتاب
جعفری لنگرودی، م. (1400). مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام. تهران: گنج دانش.
حلبی، ع. (1366). دانشنامة عمومی (مبانی دین و فلسفه). تهران: بنیاد محقق طباطبایی. ج 2.
خسروی، ح. (1400). اصول، مبانی، و الگوی مطلوب نظام انتخابات پارلمان. چ 2. تهران: مجد.
دهخدا، ع. (1385). لغت‌نامة دهخدا (دوجلدی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ج 2.
رامپوری، غ. (1242 ق). فرهنگ لغت غیاث اللغات. ج 2.
علی‌نقی، ا. (1378). نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیت داوطلبان. تهران: نی.
عمید، ح. (1363). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر.
لاریجانی، م. (1373). حکومت؛ مباحثی در مشروعیت و کارآمدی. تهران: سروش.
مصباح یزدی، م. (1396). آموزش فلسفه. چ 18. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل. ج 1.
موسوی خمینی، ر. (1370). صحیفة نور. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
هاشمی، م. (1375). حقوق اساسی. چ 2. قم: انتشارات مجتمع آموزش عالی قم. ج 2.
 
ب) مقالات
اصلانی، ف. و رحمانیان، ع. (1396). بررسی اعتبار حقوقی اصول تغییرناپذیر قانون اساسی با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. دانش حقوق عمومی، 6(17).
تقی‌زاده، ج. (1385). شرایط خاص انتخاب‌پذیری در انتخابات سیاسی. حقوق اساسی، (7).
تقی‌زاده، ج. (1385). شرایط عام انتخاب‌پذیری در انتخابات سیاسی. حقوق و علوم سیاسی، 1(2 و 3)، 1 ـ 66.
تقی‌زاده، ج. (1388). انتخاب‌ناپذیری در حقوق انتخابات مجلس شورای اسلامی و شوراهای محلی با نگاهی به حقوق فرانسه. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 13(4).
توکلی، ا. (1398). نامة توکلی به شورای نگهبان. قابل دسترسی در سایت به آدرس: https://www.khordad.news/fa/news/334733
حبیب‌نژاد، ا. (1390). شرایط انتخاب‌شوندگی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در نظام حقوق اساسی ایران با نگاهی تطبیقی. علوم سیاسی، 14(55).
خاتمی، م (1382). بررسی تحلیلی ایرادات شورای نگهبان به لایحة اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی. حقوق اساسی، 1(1).
دارابی، ع. (1389). نشانه‌های التزام عملی به قانون اساسی. پنجره، (55).
دفتر بررسی‌های حقوقی (1376). مروری بر ضعف‌ها و قوت‌های قانون انتخابات؛ فراز و فرودهای قانون انتخابات. مجلس و پژوهش، (19)، 16 ـ 92.
رحمانی تیرکلایی، ح. (1397). کفر و احکام آن از منظر فریقین. آینة معرفت، 18(55).
رضایی، م. و کامیاب، م. (1398). مفهوم‌شناسی تطبیقی ملکات نفسانی در آثار فلاسفه و حکمای اسلامی. معرفت اخلاقی، 10(2)، (پیاپی 26).
رضایی‌زاده، م. و داوری، م. (1395). مبانی و اصول تشخیص صلاحیت نمایندگی مجلس شورای اسلامی. دانش حقوق عمومی، 5(31).
غروی، م. (1389). نظر رهبر انقلاب، حداقل التزام به ولایت‌فقیه است. قابل دسترسی در سایت به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/others-page?id=9787 .
قمی، م.م. (1357). تزاحم کارهای حکومت اسلامی و حقوق اشخاص. فقه اهل بیت ‏علیهم السلام، 5 ـ 6.
قنواتی، ج. و شریعتی فرانی، س. (1390). اعتبار علم عرفی. روششناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، 17(67).
کاتوزیان، ن. (1376). جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی. دادگستری، (21).
مکارم شیرازی، ن. قابل دسترسی در سایت به آدرس: https://makarem.ir/ahkam/fa/category/index/44777
ملک‌افضلی اردکانی، م. (1390). حکم حکومتی در قانون اساسی و جایگاه آن در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. حکومت اسلامی، (4) (پیاپی 69).