جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مقالة حاضر درصدد این است با بررسی اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در خصوص شوراهای اسلامی کشور و دیگر نهادهای حاکم و همچنین قواعد حقوقی حاکم بر سازمان‌های اداری کشور، جایگاه شوراهای اسلامی کشور را در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید. در این زمینه با بررسی معیارها و اصول کلی حاکم بر قوا و نهادهای اساسی حاکم و تعامل شوراها در این خصوص مشخص خواهد شد که نمی‌توان شوراها را به‌صورت خاص و در قالب یکی از قوای سه‌گانه قرار داد، چراکه این نهادها به موجب اصول قانون اساسی دارای شأن تصمیم‌گیری و نظارت هستند و این شئون با اجرا و یا تقنین متفاوتند و از سوی دیگر در زمینۀ سازمان‌های اداری موجود نیز با توجه به ابهام و تعارضات موجود در نظام حقوقی سازمان‌های اداری و عدم توجه قانونگذار به ماهیت سازمان‌های اداری، نمی‌توان نظر متقن و جازمی در این زمینه بیان کرد. در این مورد هرچند می‌توان شوراهای اسلامی کشور را ماهیتاً مؤسسۀ عمومی غیردولتی دانست، لیکن در نهایت با توجه به حکم مذکور در ذیل مادۀ (2) قانون مدیریت خدمات کشوری مبنی بر اینکه «کلیۀ سازمان‌هایی که در قانون اساسی نام برده شده است در حکم مؤسسۀ دولتی شناخته می‌شود» می‌توان شوراهای اسلامی را در زمرۀ این‌گونه مؤسسات قلمداد کرد.

کلیدواژه‌ها


الف) کتاب‌ها

ابوالحمد، عبدالحمید (1353)، حقوق اداری، انتشارات دانشگاه تهران، ج اول.
ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (1364)، تهران: ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، ج 1 و 2.
امامی، محمد؛ استوارسنگری، کورش (1391)، حقوق اداری، تهران: نشر میزان.
انصاری، ولی‌الله (1374)، کلیات حقوق اداری از لحاظ نظری عملی و تطبیقی، تهران: نشر میزان.
رضایی‌زاده، محمدجواد (1385)، حقوق اداری، تهران: نشر میزان.
طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1378)، حقوق اداری، تهران: انتشارات سمت.
قاضی، ابوالفضل (1385)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: نشر میزان.
مهر، فرهنگ (1349)، مؤسسات انتفاعی و شرکت‌های دولتی، تهران: انتشارات دانشکدۀ علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران.
میرحسینی، مهدی (1377)، آشنایی با تشکیلات دولت جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
هاشمی، سید محمد (1382)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر میزان، ج دوم.
یازرلو، حجت‌الله (1379)، نظام حقوقی مؤسسات عمومی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی.

ب) قوانین

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشور مصوب 1/9/1361 مجلس شورای اسلامی.
قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/1375 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی.
قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1/6/1366 مجلس شورای اسلامی.
قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8/7/1386 مجلس شورای اسلامی.
قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/2/1387 مجلس شورای اسلامی.
قانون اساسنامۀ جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، مصوب 8/2/1367 مجلس شورای اسلامی.