واکاوی شرایط و آیین استعفای رئیس‌‏جمهور در قوانین اساسی کشورها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانش‏آموخته کارشناسی‌ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

در جریان بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در سال 1368، با توجه به تحولاتی که در مدیریت قوه مجریه در پی حذف نخست‏‌وزیری و ریاست رئیس‏‌جمهور بر هیئت‏ وزیران روی داد، در اصل 130 قانون اساسی صرفاً با عباراتی کوتاه به موضوع استعفای رئیس‏‌جمهور اشاره شد: «رئیس‏‌جمهور استعفای خود را به رهبر تقدیم می‏کند و تا زمانی که استعفای او پذیرفته نشده است به انجام وظایف خود ادامه می‏دهد». در این اصل از قانون اساسی، اشاره چندانی به شرایط و آیین استعفای رئیس‌جمهور نشد و اشاره‏‌ای نیز به این موضوع نشد که تفصیل این موضوع را قانون تعیین می‏کند. هرچند در عالمِ واقع تاکنون موردی از کناره‏‌گیری این مقام سیاسی در کشور ما واقع نشده است، نمی‏توان از پژوهش در رابطه با شرایط و آیین استعفای رئیس‏‌جمهور صرف‏‌نظر کرد. بر این اساس در این مقاله نویسندگان با روشی توصیفی‌ ـ تحلیلی و با اتخاذ رویکردی تطبیقی به موضوع شرایط و آیین استعفای رئیس‏‌جمهور پرداخته‏‌اند و با الهام از قوانین اساسی کشورهای مختلف تلاش کرده‏‌اند ترسیم روشنی در رابطه با مقوله یادشده ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


فارسی
کتب
زراعت، ع.، و حاجی‏زاده، ح. ر. (1388). آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مؤسسه فرهنگی‌ ـ هنری دانش‌پذیر.
عباسی، ب. (1397). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دادگستر.
غمامی، س. م. م. (1390). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مهرپور، ح. (1387). مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دادگستر.
هاشمی، س. م. (1382). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: میزان.
 مقالات
الهامی، ر.، وطنی، ز.، و میرزایی، م. (1402). مبنای اعتبار تصمیمات رئیس‏جمهور در نظام جمهوری اسلامی ایران با نگاه به نهادهای ولایت، وکالت، و بیعت. دانش حقوق عمومی، 12(39)، 93-120.
صفایی آوندری، ح. ر.، و قائمی‌خرق، س. م. (1400). کناره‏گیری حاکم در حقوق عمومی اسلام؛ پی‏جویی امکان، الزامات، و اقتضائات. آموزه‏های فقه مدنی، 13(24)، 239-260.
قائمی، م.، و درخشان، د. (۱399). استعفای مقامات عمومی در نظام حقوق اساسی ایران؛ رویکرد اطلاق‌انگار و تحدیدی. حکومت اسلامی، 25(۹۸)، 170-194.
مرادی برلیان، م. (1392). مقام و موقعیت رئیس‏جمهور در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران. مجموعه مقالات اولین همایش ملی قوة مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت تدوین، تنقیح، و انتشار قوانین و مقررات ریاست‏جمهوری، 509- 524.
میرمحمدی میبدی، س. م.، و جمالی، ح. (1401). الزامات و آثار استیضاح و عزل رئیس‏جمهور در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. دانش حقوق عمومی، 11(35)، 51-72.