الزامات تأمین مالی عمومی رقابت‌های انتخاباتی در پرتو سیاست‌های کلی انتخابات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

تأمین مالی رقابت‌های انتخاباتی، که به کلیه منابع مالی به‌دست‌آمده و هزینه‌های صورت‌گرفته به طور قانونی، اعم از نقدی و غیر نقدی، در ارتباط با یک رقابت انتخاباتی، چه توسط خود نامزد چه توسط دیگران، در جهت مقاصد انتخاباتی اشاره دارد، یکی از ابعاد مهم نظام حقوقی انتخابات در دنیاست که علاوه ‌بر تأمین مالی خصوصی از طریق تأمین مالی «عمومی» نیز قابل تحقق است. «سیاست‌های کلی انتخابات» ابلاغی 1395 نیز، ضمن آسیب‌شناسی نظام انتخابات ایران، در چند بند به الزامات تأمین مالی رقابت‌های انتخاباتی اشاره کرده است. پژوهشگران در این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش بودند که این سیاست‌ها در خصوص تأمین مالی «عمومی» رقابت‌های انتخاباتی چه الزاماتی را مدّ نظر دارد. نتایج بررسی‌های صورت‌گرفته با استفاده از روش توصیفی‌- تحلیلی نشان می‌دهد از منظر «سیاست‌های کلی انتخابات» نظام تأمین مالی عمومی رقابت‌های انتخاباتی در ایران باید از نوع «غیر مستقیم» و به ‌صورت «رایگان» و مبتنی ‌بر «برابری» بوده، الزاماً مختص بازه زمانی خاصی (دوره تبلیغات انتخاباتی) است و باید در همه انتخابات‌ـ ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا، مجلس خبرگان رهبری‌ - میزانی از آن به‌تناسب امکانات موجود و شرایط هر انتخابات وجود داشته باشد یا ایجاد شود. در نتیجه، ظرفیت تنوع در روش‌ها را نیز در چارچوب یادشده دارد.

کلیدواژه‌ها


ابریشمی‌راد، م. ا. و اسدی‌اوجاق، ن. (۱۴۰۱). «مهم‌ترین علل قابل ‌اجرا نبودن قوانین در نظام حقوقی ایران». دانش حقوق عمومی، (۳۵)، ۱۱۹ ـ ۱۴۴.
اداره ‌کل امور فرهنگی و روابط ‌عمومی مجلس شورای اسلامی. (1369). صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: اداره تبلیغات و انتشارات اداره ‌کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
اسماعیلی، م. و منصوریان، م. (۱۳۹۱). «درآمدی بر نقش مجلس شورای اسلامی در حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام». دانش حقوق عمومی، ۱ (۲)، 1 ـ 22.
حبیب‌نژاد، س. ا. و تقی‌زاده، ا. (۱۳۹۸). «نیازسنجی تقنینی؛ عنصری بایسته در قانون‌گذاری شایسته». دانش حقوق عمومی، (۲۶)، ۲۵ ـ ۴۶.
حبیب‌نژاد، س. ا. و داودی، ح. (۱۳۹۷). «الگوی تبلیغات انتخاباتی ایران در پرتوِ مؤلفه‌های تبلیغات انتخاباتی شایسته». دانش حقوق عمومی، (۲۰)، ۷۱ ـ ۹۱.
عامری، ز. و حبیب‌نژاد س. ا. (۱۴۰۱). «مطالعه تطبیقی نظام حقوقی حاکم بر ممنوعیت مداخلة بیگانگان در انتخابات (با نگاهی به ایران)». دانش حقوق عمومی، (۳۴)، ۱۳۳ ـ ۱۶۰.
عمیدزنجانی، ع. (1385). حقوق اساسی ایران. تهران: دانشگاه تهران.
غلامی، ع. و بهادری جهرمی، ع. (۱۳۹۲). «مفهوم، ماهیت، و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام». دانش حقوق عمومی، ۲ (۱)، ۵۱ ـ ۷۲.
فتاحی زفرقندی، ع. و اصلانی، ف. (۱۳۹۸). «تحلیل نقاط ابهام نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام در فرایند تقنین». دانش حقوق عمومی، (۲۶)، ۸۹ ـ ۱۱۰.
کعبی، ع. و فتاحی زفرقندی، ع. (۱۳۹۵). «سیاست‌های کلی نظام؛ راهکار ارتقای نظام قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران». دانش حقوق عمومی، (۱۵)، ۹۹ ـ ۱۲۲.
محمدی، ق. و سلیمانی‌درچه، م. (۱۳۹۲). «ابعاد حقوقی اِعمال حق رأی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران». دانش حقوق عمومی، ۲ (۲)، ۱۲۵ ـ ۱۴۷.
منصوریان، م. (1401). نظام حقوقی حاکم بر انتخابات. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
موسی‌زاده، ا. (۱۳۸۷). «تأملی در مفهوم، ماهیت، و جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام». فقه و حقوق، (17)، 151 ـ ۱۷۸.
موسی‌زاده، ا. و حاج‌علی‌خمسه، م. (۱۳۹۷). «تأملی بر لزوم انطباق یا عدم ‌مغایرت قوانین با سیاست‌های کلی نظام». دانش حقوق عمومی، (۱۹)، ۷۳ ـ ۸۶.
مهرپور، ح. (1380). «کندوکاوی در جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام». راهبرد، (20)، 3۷5 ـ ۴۰۵.
نجابت‌خواه، م. (۱۳۸۹). بررسی تطبیقی تأمین مالی احزاب و انتخابات (گزارش). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، (۱۰۱۹۸).