جستاری بر نظریه مدیریت دولتی نوین و جایگاه آن در حقوق اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

مدیریت دولتی نوین اندیشه‌ای است که به اجرای قانون از طریق فرایندهای سازمانی و مدیریتی تمرکز دارد. در گفتمان‌های نوین در مدیریت دولتی، هدف اصلی شکل‌گیری و تقویت کارامدترین نظام اداری است. تمامی تحولاتی که در ساختار و نیز عملکرد دولت‌ها رخ می‌دهد، در نهایت باید به ارتقای کارامدی و اثربخشی دولت‌ها منجر شود. نهضت بازآفرینی اداره به اتکای آموزه‌های اندیشه مدیریت دولتی نوین، در نقش و کارکرد‌های اداره دگرگونی‌هایی در پی داشت. امروزه دولتی کارامد محسوب می‌شود که بتواند از قدرت، مهارت و تخصص شهروندان خود در هر رده و صنف و فعالیتی که هستند، بهره ببرد. مداخله فعال و هدفمند شهروندان در تصمیم‌گیری‌های عمومی مدیریتی، نه‌تنها سیاست‌ها و تصمیم‌ها را با توقعات عمومی هماهنگ‌تر می‌سازد، بلکه اقبال عمومی از آن‌ها، تضمین وثیقی برای اجرا و عملیاتی شدن تصمیمات اداره است. نگاه ویژه به دانش مدیریت دولتی موجب شده است که آموزه‌های حقوق عمومی نیز با هدف کارامدی اداره متحول شود. این پژوهش با نگاهی تحلیلی به بازتاب اندیشه‌های مدیریت دولتی نوین در حقوق اداری پرداخته و به این نتیجه رسیده است که برای تحقق مدیریت دولتی نوین در نظام اداری ایران، مؤلفه‌های مهمی چون اصل پاسخگویی، شفافیت، فسادستیزی، مشارکت‌محوری، شایسته‌سالاری، قانون‌مداری و تمرکززدایی باید تقویت شود.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. اکبرپور، زهره و جمشید محمدزاده رستمی (1396)، «وضعیت شایسته‌سالاری در سطح ساختاری و در سطح عمل در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران»، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس علوم مدیریت نوین، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ اول.
    2. انصاری، باقر (1390)، حقوق ارتباط جمعی، تهران: سمت، چ دوم.
    3. برمن، ایوان و همکاران (1393)، مدیریت منابع انسانی در بخش دولتی تناقض‌ها، فرایندها و چالش‌ها، ترجمه میرعلی سیدنقوی و حسن عباس‌زاده، نشر مهکامه، چ اول.
    4. برهانی، بهاءالدین و دیگران (1395)، مبانی مدیریت دولتی برآیند پویش، چ ششم.
    5. پورعزت، علی‌اصغر (1397)، مبانی مدیریت دولتی، تهران: سمت، چ هفتم.
    6. ــــــــــــــــــ (1390)، مبانی دانش اداره دولت و حکومت (مبانی مدیریت دولتی)، فروزش، چ اول.
    7. پیری، علی (1392)، شایسته‌سالاری و سلامت نظام اداری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
    8. حاجی‌زاده، صابر (1392)، مسئولیت مدنی دولت ناشی از نقض انتظارات مشروع در حقوق اداری فرانسه و استرالیا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
    9. خضری، محمد (1389)، «آسیب‌شناسی روش‌های مبارزه با فساد اداری در ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 42.
    10. دومیشل، آندره (1376)، حقوق عمومی، ترجمه ابوالفضل قاضی شریعت‌پناهی، تهران: دادگستر، چ اول.
    11. زارعی، محمدحسین (1380)، «حاکمیت قانون در اندیشه‌های سیاسی و حقوقی»، مجله نامه مفید، دانشگاه مفید قم، ش26.
    12. شجاعیان، خدیجه (1394)، مفهوم و قلمرو اصل عقلایی بودن در حقوق اداری: مطالعه تطبیقی با تأکید بر رویه قضایی، رساله دکتری حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
    13. شفیعی سردشت، جعفر (1395)، «شایسته‌سالاری و دیوان‌سالاری»، مجله دیدگاه‌های نوین در مدیریت دولتی، سال چهارم، ش 9.
    14. عطار، سعید و محمد کمالی‌زاده (1397)، «کارامدی به‌مثابه ظرفیت دولت، رهیافتی سیاسی به مفهوم کارامدی»، مجله پژوهش سیاست نظری، ش 23.
    15. غمامی، محمدمهدی و سید حسن حسینی (1397)، «شایسته‌گزینی در نظام حقوق استخدامی ایران و آمریکا»، فصلنامه حقوق اداری، سال پنجم، ش 15.
    16. فرج‌وند، اسفندیار (1392)، مبانی مدیریت دولتی، فروزش، چ هفتم.
    17. فرهمندفر، حیدر (1388)، «الزامات قانونگذار ایران پس از الحاق به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد»، مجله کارآگاه، سال دوم، ش 7.
    18. گلکار، بهزاد و وحید ناصحی‌فرد (1381)، «مروری بر مفاهیم شایسته‌سالاری»، مجله توسعه مدیریت، ش 39.
    19. مددی، بهروز (1394)، تحلیل معیارها و موازین کوچک‌سازی دولت و رابطه آن با ارتقای کارکردی نظام اداری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه تهران (پردیس فارابی).
    20. مرکز مالمیری، احمد (1385)، حاکمیت قانون: مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چ دوم.
    21. نجابت‌خواه، مرتضی (1391)، روش‌های جبرانی قضایی در حقوق اداری ایران و انگلستان، رساله دکتری حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
    22. نرگسیان، عباس (1396)، تئوری‌های مدیریت دولتی، نشر نگاه دانش، چ سوم.
    23. هداوند، مهدی و همکاران (1389)، آیین‌های تصمیم‌گیری در حقوق اداری (مطالعه تطبیقی)، تهران: خرسندی، چ اول.
    24. ـــــــــــــ (۱۳۹۳)، حقوق اداری تطبیقی، ج ۱ و ۲، تهران: سمت، چ چهارم.
    25. ویژه، محمدرضا و دیگران (1394)، مبانی و ساختار دولت حقوقی، تهران: تهران: مجد، چ اول.
    26. یحیی‌وقار، محمد (1394)، شایسته‌سالاری؛ مفهوم، موانع و راهکارها، تهران: آویژه، چ اول.

    ب) خارجی

    1. Ahmadi Orkami, Habib and Others (2015), “A Comparative Study of Meritocracy System in Iran, Britain and the US”, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 536-544 Americana Encyclopedia, Vol. 8.
    2. Andrews, Rhys and Steven Van de Walle (2015), "New Public Management and Citizens' Perceptions of Local Service Efficiency, Responsiveness, Equity and Effectiveness," Public Management Review, Retrieved March 9.
    3. Cohen, Nissim (2016), “Forgoing New Public Management and Adopting Post-New Public Management Principles”, Journal of Public Administration and Development, Vol. 1, No.36.
    4. DeSario, Nicole (2009), “Reconceptualizing Meritocracy: The Decline of Disparate Impact Discrimination Law”, Harvard Civil Rights- Civil Liberties Law Review, Vol. 38.
    5. Ermakov, Yuri & Krasnikova Tatiana S. (2018), New Public Management: Principles, Advantages and Disadvantages, Annals of Marketing-MBaA, Department of Marketing, Marketing MBA (R Sconsult), Vol. 1.
    6. Kaushlendra Singh (2014), “what are pro and cons of new public management?” Public Manangement, No. 112.
    7. S. Richardson, S. (2014), Henry, Administrative Policy-making: Rule of Law or Bureaucracy? Recrafting the Rule of Law: The Limits of Legal Order, Dyzenhaus, David (ed), Hart Publishing.
    8. Schachter, Hindy (2015), “New Public Management and Principals' Roles in Organizational Governance: What Can a Corporate Issue Tell us About Public Sector Management?” Public Organization Review, Vol. 14, Issue 4.
    9. Shams, H. (2007), “the flight against extraterritorial corruption and use of money
      laundering control”, law and business journal, Vol.27.
    10. Shaoguang, Wang (2012), “why is state effectiveness essential for democracy? Asian examples”, In: Fred Reinhard Dallmayr and Tingyang Zhao, Contemporary Chinese Political Thought, Debates and Perspectives, Kentucky, The University Press of Kentucky.
    11. Pasquier, Martial and Villeneuve Jean-Patrick (2015), “Organizational Barriers
      to Transparency: A Typology and Analysis of Organizational Behaviour Tending
      to Prevent or Restrict Access to Information”, International Review of
      Administrative Sciences,
      Vol.73, No.1.
    12. Petronela, Zaharia and Irina Bilouseac (2009), “Decentralization and Local Autonomy, Local Public Management Defining Principles”, Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, Vol.2, No.11.
    13. Verhoeven, Amaryllis (2009), The Right To Information: A Fundamental Right, Lecture at EIPA (Maastricht), Institute for European Law, May 29.
    14. Zehr John H. (2013), Democracy and Management, Oxford University Press.