مفهوم امنیت شغلی در قراردادهای کار با جنبه‌ مستمر و مدت موقت، با نگاهی به آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 دانشیار گروه حقوق عمومی و حقوق اقتصادی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

امنیت شغلی از منظر کلان، به معنای ایجاد حاشیه امن در فرایند انجام کار، اتمام کار و تمدید قرارداد کار است. امنیت شغلی در رابطه با طرفین قرارداد کار به‌نحوی مطرح می‌شود که هر طرف افزون‌بر کسب منفعت از اجرای قرارداد، از حیث استمرار قرارداد نیز آسودگی خاطر نسبی داشته باشد. اگر کارگر امنیت شغلی داشته باشد، با خیالی آسوده به اشتغال خویش مبادرت می‌کند، کارفرما نیز باید از این امنیت برخوردار باشد تا بتواند با شرایطی بهینه، زمینه اشتغال مطلوب کارگر را فراهم کند. امنیت شغلی با وجود اهمیت زیادی که دارد، به‌نوعی در قوانین مورد انفعال قرار گرفته است. قوانین مصوب در این زمینه، با نقایص بسیاری مواجه است. رفع ابهام از قوانین، مستلزم تفسیری روشن از منطوق مقرره‌هاست که این مهم بر عهده مرجع واضع (مجلس شورای اسلامی) قرار دارد. به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی که قوانین صریح و شفاف در این حوزه کمتر به چشم می‌خورد، ضرورت دارد با تمسک به آرای قضایی در پی استخراج رویه واحدی باشیم تا هم تعارض آرا کمتر به چشم بخورد و هم کارگران در قراردادهای کار مدت موقت از حاشیه‌ امن نسبی برخوردار باشند. متأسفانه وضع قوانین و مقرره‌های پراکنده در این حوزه ید برتر را در اختیار کارفرما قرار داده است، به‌نحوی که در قوانین جدیدتر از جمله قانون رفع موانع تولید، قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کشور، قانون برنامه سوم و غیره طرق تعدیل نیروی کار و فسخ قرارداد کار به‌نحوی پیش‌بینی شده است که جای اعتراضی برای کارگر باقی نمی‌گذارد. از سوی دیگر، مداقه در آرای دیوان عدالت اداری به شکل نسبی امنیت شغلی در قراردادهای کار مدت موقت را مورد حمایت قرار می‌دهد، اما در مواردی تعارض در آرا و رویه‌های متخذه را نمایان می‌کند. ازاین‌رو اگرچه نمی‌توان از نقش و جایگاه رویه‌ قضایی در موضوع امنیت شغلی غافل شد، بررسی آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نشان داد نمی‌توان در موضوع حاضر رویه واحدی از آرا دیوان مستخرج کرد، چراکه بین مفاد آرای دیوان در بازه‌های زمانی مختلف تعارض به چشم می‌خورد.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. اعرابی، سید محمد و همکاران (1378)، امنیت شغلی کارکنان دولت، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

    2. الوانی، سید مهدی ( 1379)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.

    3. امامی، محمد (1386)، حقوق اداری، تهران: میزان.

    4. -------- (1395)، مقدمه حقوق کار، تهران: میزان.

    5. جزایری، شمس‌الدین (1346)، حقوق کار و بیمه‌های اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    6. عراقی، سید عزت‌الله (1389)، حقوق کار، تهران: سمت، ج 1.

    7. عباسی، بیژن (1395)، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، تهران: دادگستر.

    8. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1384)، حقوق اداری، تهران: سمت.

    9. قاضی، سید ابوالفضل (1385)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان.

    10. کیومرثی، مجتبی (1391)، «بررسی وضعیت امنیت شغلی نیروی کار در پرتو خصوصی‌سازی»، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، ش 152.

    11. مرتضوی، فاطمه السادات (1392)، «توسعه منابع انسانی و اهمیت مدیریت منابع انسانی در امنیت شغلی کارکنان»، راه ابریشم، نشریه وزارت راه و شهرسازی، سال هجدهم، ش 143، تیرماه.

    12. موحدیان، غلامرضا (1381)، حقوق کار (علمی کاربردی)، تهران: فکرسازان.

    13. هدایتی زفرقندی، محمد (1388)، قرارداد کار، تهران: میزان.

    قوانین

    1. قانون اساسی

    2. قانون کار

    3. قانون مدنی

    ب) انگلیسی

    1. Alexander   t. Mohr, Jonas f, Puck (2006) “role conflict, general manager job satisfaction and stress and performance of ijvs”, European management journal, vol.25, no. 1.
    2. Sy, Thoms, Tram, s., Ohara Linda, a. (2006). Relation of employee and manager emotional intelligence to job satisfaction and performance, journal of vocational behaviour; no. 68.
    3.  Lyon cane, driit du travail, (1990), Paris, precis dalloz.
    4. https://karmandcontrol.com/
    5. http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page
    6. https://www.eghtesadonline.com/211812