امکان‌سنجی. حقوقی جمع‌سپاری تنقیح قوانین و مقررات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

حجم زیاد قوانین و مقررات و پراکندگی آن‌ها سال‌هاست که به معضلی در نظام حقوقی ما تبدیل شده است. شهروندان، حقوقدانان و حتی تصمیم‌سازان با انبوهی از قوانین و مقرراتی مواجهند که نه‌تنها ارتباط میان آن‌ها مشخص نیست، گاه از منسوخ شدن برخی نیز آگاهی ندارند. موضوع ساماندهی به این قوانین و مقررات با عنوان تنقیح، چند سالی است در دستور کار قوای سه‌گانه به‌ویژه قوای مقننه و مجریه قرار گرفته ‌است. گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی و امکان استفاده از خرد جمعی و تجربیات موفق جهانی در این زمینه، سبب شده است تا استفاده از این روش برای امر تنقیح به‌عنوان یک پیشنهاد قابل بررسی باشد. اما پرسش کلیدی آن است که آیا اساساً بهره‌گیری از این روش برای تنقیح قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیر است؟ با توجه به ابعاد و مراحل مختلف تنقیح، خرد جمعی می‌تواند بخش مهمی از این مراحل ازجمله در شناسایی و پیشنهاد ساماندهی مطلوب نقش‌آفرینی نماید، لکن تقنین این ساماندهی در حوزه قوانین و مقررات، براساس قانون اساسی نه‌تنها قابل واگذاری به خارج از ساختار مرجع تقنین نیست، که حتی نمی‌توان مقنن را به تبعیت از نتیجه حاصل از خرد جمعی ملزم کرد.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. آقایی‌طوق، مسلم (1396)، «نگاهی مفهوم شناختی به تدوین قوانین و تمییز آن صص تنقیح»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، ش 1، صص 97-111.
    2. آقایی‌طوق، مسلم (1398)، «تدوین شکلی؛ حلقه مفقود نظام تدوین و تنقیح قوانین و مقررات در ایران»، حقوقی دادگستری، دوره 83، ش 106، صص 1-19.
    3. انصاری، باقر (1391)، «مطالعه تطبیقی تنقیح و تدوین قوانین و مقررات (کدیفیکاسیون)»، تحقیقات حقوقی، ش 54، صص 91-156.
    4. پروین، خیرالله؛ فرامرزی، رضا؛ پاشایی امیری، رضا (1399)، «تنقیح قوانین و مقررات گامی در تضمین اصل امنیت حقوقی»، دانش حقوق عمومی، دوره 9، ش 30، صص 95-116.
    5. تقی‌زاده، جواد؛ نجابت‌خواه، مرتضی؛ فولادوند، سجاد (1393)، «تأملی درباره‌ی تفویض اختیار قانونگذاری در نظریات شورای نگهبان»، دانش حقوق عمومی، دوره 3، ش 7، صص 1-26.
    6. جوادی خسرقی، هانیه (1392)، شناسایی فاکتورهای اثرگذار بر عملکرد جمع‌کاران در پلتفرم‌های جمع‌سپاری، دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران.
    7. درویشوند، ابوالفضل؛ فضائلی، احمد؛ اسمعیلی‌گیوی، حمیدرضا (1397)، بررسی جایگاه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظرات شورای نگهبان»، دانش حقوق عمومی، دوره 7، ش 21، صص 21-50.
    8. رضایی، مریم (1395)، رویکرد طراحی مکانیزم برای حل یک مسئله جمع‌سپاری. دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، تهران.
    9. شریف، محمد (1384)، «جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مرتبه مصوبات آن»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 15 و 16، صص 213-248.
    10. شفیعی، حمیدرضا (1387)، «تأملی بر تنقیح و تدوین قوانین و مقررات در ایران؛ گذشته، حال و آینده»، فصلنامه‌ اطلاع‌رسانی حقوقی، دوره جدید، ش 11، صص 123-140.
    11. فراهانی، محمد‌صادق؛ بهادری جهرمی، علی (1397)، «تنقیح قوانین؛ بازشناسی مفهوم، پیشینه و مبانی»، اندیشه‌های حقوق عمومی، دوره 8، ش 14، صص 75-88.
    12. کاتوزیان، ناصر (1386)، «تنقیح قوانین و مقررات (مصاحبه)»، فصلنامه‌ اطلاع‌رسانی حقوقی، دوره جدید، ش 11، صص 167-181.
    13. کدخدائی، عباس‌علی؛ آقایی‌طوق، مسلم (1391)، «تبیین مفهوم اصل عدم تفویض قانون‌گذاری در پرتو اصل برتری قانون اساسی؛ نقدی بر رویه‌ شورای نگهبان»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 14، ش 38، صص 77-100.
    14. ملک‌افضلی، محسن (1387)، «جایگاه و اعتبار مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی»، حکومت اسلامی، دوره 13، ش 48، صص 144-174.
    15. میرمحمدی میبدی، مصطفی؛ الهام، غلامحسین (1392)، «بررسی تداخل مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با مصوبات مجلس شورای اسلامی، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، دوره 14، ش 37، صص 155 – 179.
    16. مصاحبه با جناب آقای دکتر ره‌پیک (عضو حقوقدان شورای نگهبان)، آشنایی با جایگاه و صلاحیت‌های شورای نگهبان، پژوهشکده شورای نگهبان، گزارش شماره 13930188، 17/12/1393.
    17. بنایی اسکویی، مجید (1394)، «تحدید قلمرو صلاحیت دیوان عدالت اداری توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 45 ، ش 4، صص 631-665.
    18. نورایی، مهدی، «مراجع قانونگذار در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، دفتر مطالعات قانون و قانونگذاری، پژوهشکده شورای نگهبان، شماره‌ مسلسل 13920031، 12/06/1392.
    19. هدایت‌نیا گنجی، فرج‌الله (1381)، «جایگاه حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن»، رواق اندیشه، ش 8، صص 53-70.

    ب) انگلیسی

    Joseph Tucker؛ Suzanne Day؛ Weiming Tang؛ Barry Bayus (2018)، Crowdsourcing in medical research، theory and practice.

    Liu، Yuan؛ Miao، Chunyan (2016)، A Survey of Incentives and Mechanism Design for Human Computation Systems.

    Articles

    Estellés-Arolas، Enrique؛ González-Ladrón-de-Guevara، Fernando (2012)، "Towards an integrated crowdsourcing definition", Journal of Information Science, 38, 2, 189–200.

    Websites

    www.wired.com