حدود دخالت دولت در سازمان تأمین اجتماعی با تأکید بر استقلال اداری و مالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران

2 استادیار حقوق عمومی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

با بررسی مقوله تأمین اجتماعی، نحوه اداره سازمان تأمین اجتماعی، تعیین تکلیف متولی اصلی و استقلال اداری و مالی آن نیز مطرح بوده است. تأمین اجتماعی به‌عنوان یک وظیفه حاکمیتی، وظیفه خاص و غیرقابل انتزاع دولت است و مدیریت بر این بخش نمی‌تواند به‌کلی از دولت منفک شود. هرچند در طراحی نظام‌های مدیریتی تأمین اجتماعی می‌توان و باید از مشارکت و نظارت کارفرمایان و بیمه‌شدگان بهره گرفت. هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین حدود دخالت دولت در سازمان تأمین اجتماعی با تأکید بر استقلال اداری و مالی آن است. مبتنی بر مطالعات توصیفی– تحلیلی، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که شاکله اصلی قوانین و مقررات تأمین اجتماعی بر مبنای ساختار مشارکتی اداره تأمین اجتماعی تأکید داشته، اما در طول زمان، تغییراتی در نحوه انتخاب، تعداد و عملکرد این ارکان به‌وجود آمده است، ولی آنچه به‌خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی کاملاً محسوس است، حضور بیشتر دولت در حوزه تأمین اجتماعی و پررنگ شدن نقش آن در حوزه‌های تأمینی و رفاهی است. همچنین با وجود نص صریح قانون، به دلایلی استقلال اداری و مالی سازمان از سوی دولت مخدوش شده و گاهی نادیده انگاشته می‌شود که این مسئله ناشی از نقص در قوانین و مقررات مرتبط با استقلال اداری و مالی سازمان و همچنین وجود اشکال در اجرای برخی قوانین از سوی دولت است؛ ازاین‌رو سازمان در شرایطی قرار گرفته است که به احیای استقلال اداری و مالی نیاز دارد.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1. بادینی، حسن (1386)، «جایگاه حقوق تأمین اجتماعی در نظام حقوقی»، فصلنامه حقوق تأمین اجتماعی، ش 30، ص 120
2. بادینی، حسن؛ پشت‌دار، حسین (1392)، «نظام حقوقی تأمین اجتماعی؛ گذار از دولت رفاه به ایده حکمرانی مطلوب»، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات حقوقی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ش 61، ص308.
3. پیترز، دنی (1388 )، تأمین اجتماعی (مقدمه‌ای بر اصول اساسی)، ترجمه فراز فیروزمندی و سمیره احمدی، تهران: شهر دانش.
4. جمال‌زاده، مهدی (1387)، مبانی، جایگاه و وظایف سازمان تأمین اجتماعی در حقوق اداری ایران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
5. حسینی پوراردکانی، سید مجتبی (1389)، نظام حقوقی حاکم بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، تهران: جنگل، چ اول.
6. رضایی‌زاده، محمدجواد؛ کاظمی، داود (1391)، بازشناسی نظریة «خدمات عمومی» و اصول حاکم بر آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دوره 3، ش 5، ص23.
7. عراقی، سید عزت‌اله و همکاران (1386)، درآمدی بر حقوق تأمین اجتماعی، تهران: مؤسسه عالی پژوهشی سازمان تأمین اجتماعی، چ اول.
8. عصمتی، زینب (1388)، بررسی اصول حاکم بر حقوق تأمین اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
9. محمدنژاد، حیدر (1395)، «نظریه خدمت عمومی و اصول حاکم بر آن در قوانینی و رویه قضایی ایران»، دوفصلنامه علمی پژوهشی حقوق اداری، سال سوم، ش 10، ص 104.
10. موسی‌زاده، ابراهیم (1391)، حقوق اداری، تهران: دادگستر.
11. نعیمی، عمران؛ جوان جعفری، محمدرضا؛ فدایی‌جویباری، حمید؛ قاسمی، محسن؛ رضوانی منفرد، احمد؛ رشوند بوکانی، مهدی؛ جعفری، زهرا؛ طباطبایی حصاری، نسرین (1389)، قانون تأمین اجتماعی در نظم حقوقی کنونی، تهران: جنگل، چ دوم.
12. نصیری، مرتضی (1382)، مبانی حقوق تأمین اجتماعی در ایران، تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، چ اول.
13. نعیمی، عمران؛ پرتو، حمیدرضا (1394)، حقوق تأمین اجتماعی با تأکید بر حوزه بیمه‌ای، تهران: سمت، چ دوم.
14. نیکوپور، حسام (1384)، «طبقه‌بندی نهادی نظام‌های مختلف تأمین اجتماعی»، فصلنامهتأمیناجتماعی، سال ششم، ش 22، ص 9-11.
15. وصالی، سید سعید؛ صفری شالی، رضا؛ معیری، مجتبی (1394)، «قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی (بررسی مسائل موجود در تدوین، تصویب و اجرا و مشکلات)»، فصلنامه پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال اول، ش 3.
16. همایون‌پور، هرمز (1386)، تأمین اجتماعی در ایران و جهان، تهران: مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی، چاپ اول، چاپ دوم.
ب) لاتین
17. Eurostate, Basic (1992), statistics of community, 2 Th, Edition, Averating the old Adges crises. Apendix, Living conditions in Europe. European commission, Luxemburg.
18. European Commission (2018), Directorate-General for Employment, Social Affairs and Inclusion, Directorate C — Social Affairs, Unit C.2 — Modernisation of social protection systems Contact: Valdis Zagorskis, E-mail: Valdis.ZAGORSKIS@ec.europa.eu B-1049 Brussels, Your social security rights in Italy.
19. Foulkes, David Llewhelin (1990), Administrative Law, London, Butterworth Press, Seven Ed.
20. International Labour Office (1992), Social Security (A Workers’ education guid), Geneva
21. Issa (2018), Social Security Programs throughout the World, Australia, Asia & Pacifis.
International Labour Organization (2019), World Social Protection Report 2017–19, Universal social protection to achieve the Sustainable Development Goals.
22-Matt, Jean-Luc (2001), Social Security: Organization financement, L.G.D.J,.
23.Ogus,A.I. & Barendt, E.M, (2000), The Law of Social Seccurity, Third edition, Third Cumulative Supplement, Butterworths Low, London, pp.4-87.
24.Tauran, Thierry (2000), Droit de la Securite Sociale, Presses Universitaires de Grenoble.
25. Wade (H.W.R) Henry Wiliam rawson, (2004), Administrative Law, New York, Oxford University Press, ninth Ed.
26.Wikeley, N J & Ogus (2002), An I, The Law of Social Security, Fifth edition, Butterworths, London.