ضرورت رعایت اصول کلی حقوق کیفری در رسیدگی به تخلفات اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

3 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه فردوسی، مشهد،ایران

چکیده

اصول کلی حقوق کیفری قواعدی هستند که به‌منظور تضمین حقوق، آزادی‌های افراد و سلامت فرایند دادرسی عادلانه در قوانین کیفری پیش‌بینی شده‌اند که با عنایت به ماهیت و کارکرد مؤثر این اصول، نمی‌توان اثربخشی آن‌ها را محدود به دادرسی‌های کیفری کرد و در خصوص کارایی آن‌ها در فرایند دادرسی‌های اداری و انضباطی مغفول ماند. اسناد بین‌المللی نیز به‌منظور تضمین کرامت انسانی افراد الزاماتی را مبتنی بر رعایت این اصول در فرایندهای دادرسی پیش‌بینی کرده‌اند تا از این رهگذر اصل محاکمه منصفانه را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حقوق بشری افراد تأمین کنند. در این زمینه، با توجه به اینکه آرای صادره از دادگاه‌های اداری می‌توانند بیشترین تأثیر را بر شخصیت اجتماعی کارمند بگذارند، رعایت این اصول در دادرسی‌های اداری اهمیت فراوانی دارد. یافته‌ها حاکی از آن است که در حوزه حقوق اداری قانون‌گذار رویکرد متفاوتی را نسبت به اعمال این اصول اتخاذ کرده است. بدین‌صورت که در قلمرو برخی مقررات اداری اصول کلی حقوق کیفری را اعمال کرده، اما در برخی مقررات اداری به این اصول و الزامات ناشی از آن‌ها توجهی نکرده که این امر، موجبات تعرض به حقوق بشری و کرامت انسانی کارمندان را فراهم ساخته است.

کلیدواژه‌ها


1. ابراهیمی، سید فتاح؛ زمانی، سید قاسم (1393)، اصول دادرس عادلانه در رسیدگی به تخلفات اداری، تهران: شهر دانش.
2. افتخار جهرمی، گودرز (1387)، «اصل قانونی بودن جرائم و مجازات‌ها و تحولات آن‌ها»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 25و26. 102- 79
3. امامی، محمد (1392)، حقوق اداری، تهران: میزان، چ شانزدهم.
4. بابایی، محمدعلی؛ مهدوی، داور (1391)، «قلمرو کیفری و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران»، آموزه‌های حقوق کیفری، ش 3.، 128-101
5. حسینی، سیده لطیفه (1393)، آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی بررسی مفهوم دادرسی عادلانه، دفتر مطالعات نظام‌سازی اسلامی. 32-3
6. خولیا، به شیو (1391)، بررسی اصول دادرسی منصفانه در هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان دولت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
7. دلماس مارتی، می‌ری (1381)، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: میزان.
8. رستمی، ولی؛ خسروی؛ احمد (1392)، «امکان‌سنجی تدوین قانون آیین دادرسی اداری»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضایی، ش64.، 102-81
9. رهامی، محسن؛ حیدری، علی‌مراد (1382)، «چالش‌های جدید اصول حاکم بر حقوق کیفری»، اندیشه‌های حقوقی، ش پنجم. 27-5
10. صادقی مقدم، محمدحسن؛ میرزاده کوهشاهی، نادر، (1392)، آیین رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان دولت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
11. طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1385)، حقوق اداری تطبیقی، تهران: سمت.
12. فرح‌بخش، مجتبی (1385)، «مفهوم و مبانی حقوق دفاعی متهم»، مجله حقوقی دادگستری، ش 56 و 57. 135-111
13. محمدی گنگ سفلی، احسان ( 1394)، دادرسی عادلانه در قلمرو کیفری ایران با تطبیق بر رویه دیوان اروپایی حقوق بشر، مجد، چ اول.
14. ناصری، مصطفی؛ ناصری، لیلا (1390)، «امنیت قضایی و حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مجموعه مقالات امنیت قضایی، مرکز تحقیقات استراتژیک، چ اول. 
15. نوبهار، رحیم (1392)، «اصل قضامندی مجازات‌ها»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، ش 5. 96-65
16. یاوری، اسدالله (1394)، «از حقوقکیفری تا قلمرو کیفری»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، ش 2.،258-221
17.------------ (1382)، «حق برخورداری از دادرسی منصفانه و آیین دادرسی نوین»، نشریه حقوق اساسی، سال اول، ش 2.  289-254
18. ----------- (1388)، «رعایت اصل برائت در رسیدگی‌های شبه‌قضایی در حقوق فرانسه در پرتو کنوانسیون اروپایی حقوق بشر»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 49، 385-321
19. یزدیان جعفری، جعفر (1385)، «اصل فردی کردن مجازات‌ها؛ تبعیضی فاحش یا عدالتی عادلانه‌تر؟»، مجله فقه حقوق، ش11 .63-41
20. ----------------- (1387)، «اصل تناسب جرم و مجازات، چرایی و چگونگی آن»، نامه مفید، ش67. 156-140
21. Zhang, Jixi & Xiaohua Liang; The scope of application of fair trial rights in criminal matters- companing I.C.C.P.R. with Chinese Law, Published online, March 14/2010
 22.Mahoney, Paul (2004), Right to a fair trial in criminal matters under article 6 E.C.H.R.; Registrar of the European Court of human rights.