بررسی معیارهای نهاد آمبودزمان با قوانین و مقررات سازمان بازرسی کل کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

سازمان بازرسی کل کشور معادل نهاد آمبودزمان در سایر کشور است که سابقه تاریخی طولانی دارد. آمبودزمان به شکل مدرن ریشه سوئدی دارد که صد سال است در اروپا و آمریکا و سایر مناطق دنیا به‌منظور کشف فساد و بازرسی از ادارات دولتی استفاده می‌شود. سازمان بازرسی کل کشور بعد از تصویب قانون اساسی 1358 در مجموعه تشکیلات قضایی قرار گرفت.  نظارت و بازرسی مؤثر و کارامد از سوی نهاد آمبودزمان نیازمند ابزار ویژه است. آمبودزمان باید از استقلال مالی و تشکیلاتی در خصوص سازمان مورد بازرسی برخوردار باشد و باید بتواند از نیروهای متخصص در رشته‌های مختلف استفاده کند. مقررات دقیقی باید به‌منظور تضمین استقلال، بی‌طرفی و کارامدی گزارش بازرسی وجود داشته باشد. سؤال این است که سازمان بازرسی کل کشور در مقایسه با استانداردهای یک نهاد آمبودزمان چه وضعیتی دارد؟ در تحلیل این پرسش ابتدا در مورد نهاد آمبودزمان بحث شده و سپس با قوانین و مقررات سازمان بازرسی کل کشور مقایسه می‌شود. روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. ابینز، استیفن (1378)، تئوری سازمان، ترجمه دانائی‌فرد، نظر صفار، تهران: اشراقی، صفار.
    2. آنتومی و همکاران (1372)، نظام‌های کنترل مدیریت، ترجمه محمدتقی ضیائی بیگدلی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
    3. دهخدا، علی‌اکبر (1347)، فرهنگ لغت دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    4. راسخ، محمد (1388)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی ایران، تهران: دراک.
    5. طبرسا، غلامعلی (1380)، «تبیین ویژگی‌های نظام بازرسی اثربخش». مجموعه مقالات دومین همایش علمی و پژوهشی نظارت و بازرسی کشور، تهران: انتشارات سازمان بازرسی.
    6. عاصمی‌پور، محمدجواد (1376)، «نظارت از دیدگاه نظری و ارزیابی عملکرد دستگاه‌های نظارتی»، مجموعه مقالات نخستین همایش علمی و پژوهشی نظارت و بازرسی کل کشور، تهران:‌ انتشارات سازمان بازرسی.
    7. عمید زنجانی، عباسعلی؛ موسی‌زاده، ابراهیم (1389)، نظارت بر اعمال حکومت و عدالت اداری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ اول.
    8. گل‌محمدی، احمد (1392)، گزارش پژوهشی، بازشناسی نهاد بازرسی در ایران در گذر زمان و تحول دوران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های سلامت - اداری و مبارزه با فساد سازمان بازرسی کل کشور، ش 51.
    9. معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی معین، تهران: فرهنگ نما.
    10. موسی‌زاده، ابراهیم؛ جوکار، فضل‌اله (1391)، آمبودزمان ونهادهای مشابه آن و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر.
    11. موسی‌زاده، ابراهیم (1390)، «بررسی تطبیقی کمیسیون اصل نود و نهاد آمبودزمان»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 157.
    12. موسوی، فضل‌الله؛ موسی‌زاده، ابراهیم؛ جوکار، فضل‌الله (1391)، «بررسی استقلال نهاد آمبودزمان با نگاه تطبیقی»، فصلنامه حقوق، دوره ۴۲، ش ۴.
    13. هانگر، جی دیوید؛ ال ویلن، توماس (1384)، مبانی مدیریت استراتژیک، ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    14. هداوند، مهدی (1390)، حقوق اداری تطبیقی، تهران: سمت، چ دوم ، ج 2.

    ب) انگلیسی

    1. Dean M. Gottehrer (2009), Fundamental Elements of An Effective Ombudsman Institution, avialible at: file:///C:/Users/test/Downloads/Stockholm%20Conference_15.%20Plenary%20Session%20II_Dear%20Gottehrer.pdf.
    2. international Ambudsam association(IOA) (2009), IOA Standards of practice, available at: http://scm.oas.org/pdfs/2019/CP41025EIOAStandardsPractice.pdf.
    3. James T. Ziegenfuss and Jr.Patricia O’Rourke (2014), the Ombudsman Handbook: Designing and Managing an Effective Problem-Solving Program, McFarland & Company.
    4. L.C. Reif (2004), The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Leiden: Martinus Nijhoff Publishers.
    5. Linda C. Reif (2000), Building Democratic Institutions: The Role of National Human Rights Institutions in Good Governance and Human Rights Protection, 13 HARV. HUM. RTS. J. 1, 2.
    6. Ombudsman Committee, International bar Association Resolution (Vancouver: International Bar Association, 1974).
    7. kuchko-standlmayer (ed), Gabriale (2008), European ombudsmaninstitution, Austria, springing Wien new york.