واکاوی تعاریف مصوبه شورای نگهبان از رجل مذهبی‌سیاسی، مدیر و مدبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه امام‌صادق (ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه امام‌صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

اصل 115 قانون اساسی شرایط نامزدهای ریاست جمهوری ایران را احصا کرده است. مدیر، مدبر و رجل مذهبی و سیاسی بودن، از جمله این شرایط است. شورای نگهبان در مقام ارزیابی صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری تعاریف و معیارهای خود از این چهار صفت را طی مصوبه‌ای در راستای عمل به بند 5-10 سیاست‌های کلی انتخابات، اعلان کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی تعاریف ارائه‌شده در این مصوبه پرداخته است تا ضمن تبیین این مصوبه و توضیح و برطرف کردن نقاط اجمال و ابهام آن، ملاک عمل شورای نگهبان در بررسی چهار صفت مذکور در نامزدهای ریاست جمهوری را شفاف، و مسیر قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در این زمینه را هموار سازد. پژوهش حاضر با واکاوی و تحلیل این تعاریف، ابهامات موجود در این تعاریف را حل کرده و در نهایت تنها دو تعبیر به‌کار رفته‌ در این تعاریف را نیازمند رفع ابهام از طریق قانونگذاری یا تفسیر دانسته است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف: فارسی و عربی

    1. ابطحی، سید حسین؛ کاظمی، بابک (1379)، بهره‌وری، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چ دوم.
    2.  ارسطا، محمدجواد (1387)، «ولایت زن»، حقوق اسلامی، دوره 5، ش 18، صص 115- 142.
    3.  اسماعیلی، محسن؛ طحان‌نظیف، هادی (1387)، «تحلیل ماهیت نهاد سیاست‌های کلی نظام در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، دوره 9، ش 28، صص 87 – 120.
    4.  امامی‌میبدی، علی (1390)، کارایی و بهره‌وری از دیدگاه اقتصادی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، چ اول.
    5.  آندرین، چارلز (بی‌تا)، زندگی سیاسی و تحولات اجتماعی، مهدی تقوی، بی‌جا: انتشارات مؤسسه عالی علوم سیاسی و امور حزبی.
    6.  بارکر، جوئل‌آرتور (1382)، هنر کشف آینده، نغمه خادم‌باشی، تهران: انستیتو ایزایران، چ دوم.
    7.  بزرگمهری، مجید (1385)، «بررسی تطبیقی انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان در نظام انتخاباتی ریاست جمهوری ایران و فرانسه»، حقوق اساسی، ش 6 و 7، صص 45 – 56.
    8. پروین، خیراله؛ مبصری، بهنام (1396)، «بررسی نسبت میان هرمنوتیک حقوقی و آرای تفسیری شورای نگهبان»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، ش 2، صص 377 – 410.

    9. تقی‌زاده، جواد (1385[الف])، «شرایط خاص انتخاب‌پذیری در انتخابات سیاسی»، حقوق اساسی، ش 6 و 7، صص 57 – 80.

    10. --------- (1385[ب])، «شرایط عام انتخاب‌پذیری در انتخابات سیاسی»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، ش 2 و 3، صص 55 – 84.[E1] 

    11. تقی‌زاده، جواد؛ نجابت‌خواه، مرتضی؛ ذاکرعباسی، میثاق (1396)، «امکان‌سنجی صلاحیت مقررات‌گذاری شورای نگهبان»، فقه و حقوق اسلامی، دوره 8، ش15، صص 1 – 20.

    12. جاوید، محمدجواد (1394)، مبانی حقوق عمومی در اسلام: (حقوق اساسی و حقوق سیاسی در قرآن کریم)، تهران: مخاطب، چ اول.

    13. چیت‌ساز، احسان (1390)، الگوی شایستگی مدیران فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، تهران: دفتر مطالعات فرهنگی و برنامه‌ریزی اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

    14. حبیب‌زاده، توکل؛ اصل‌زعیم، امیرحسین (1393)، «تأملی در باب شرط رجل مذهبی سیاسی در خصوص رئیس‌جمهور»، دانش حقوق عمومی، دوره 3، ش 8، صص 23 - 44.

    15. حق‌وردی‌طالقانکی، مریم (1391)، مؤلفه‌های رهبری بصیر آموزشی با تأکید بر آموزه‌های دینی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چ اول.

    16. دانشور، فائزه (1396)، «تأملی حقوقی بر معنای رجال در اصل 115 قانون اساسی»، پژوهشنامه زنان، دوره 8، ش 2، صص 41- 63.

    17. داوری‌اردکانی، رضا (1393)، علم، اخلاق و سیاست، تهران: سخن، چ اول.

    18. دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول از دوره جدید، ج 4.

    19. دیلتز، رابرت (1377)، ان.ال.پی و رموز موفقیت در مدیریت و رهبری، مهدی قراچه‌داغی، بی‌جا: نشر البرز، چ اول.

    20. رابینز، استیفن؛ دی‌سنزو، دیوید (1393)، مبانی مدیریت، سیدمحمد اعرابی و محمد رضوانی‌فر، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چ اول.

    21. رستمی، ولی؛ موسی‌پور، میثم (1390)، «تحلیل حقوقی اصل 115 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در خصوص شرایط رئیس‌جمهور»، فصلنامه حقوق، دوره 41، ش 1، صص 225 – 240.

    22. رضائیان، علی (1390)، اصول مدیریت، تهران: سمت، چ بیست‌ودوم.

    23. رنجبر، وحید (1384)، «مطالعه تطبیقی شرایط داوطلبان ریاست جمهوری»، مجلس و راهبرد، ش 46، صص 63 – 74.

    24. رنگریز، حسن (1392)، مدیریت بهره‌وری نیروی انسانی، تهران: انتشارات دانشگاه علوم اقتصادی، چ اول.

    25. رنگریز، حسن؛ محرابی، جواد (1393)، تئوری‌های مدیریت پیشرفته، قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، چ سوم.

    26. رنی، آستین (1374)، حکومت: آشنایی با علم سیاست، لیلا سازگار، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چ اول.

    27. ساعتچی، محمود (1387)، روان‌شناسی مدیریت، تهران: ویرایش، چ اول.

    28. سجادی، سیداحمد (1390)، مدیران و فرماندهان شایسته (دوره چهار جلدی)، تهران: دفتر تحقیقات کاربردی بازرسی کل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، چ اول.

    29. شریعتی، روح‌الله (1394)، انتخابات از نگاه فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چ اول.

    30. شهبازی، خیراله (1382)، «بررسی شرایط انتخاب‌شوندگان در حقوق ایران»، مجلس و راهبرد، ش 38، صص 175 -192.

    31. طحان‌نظیف، هادی (1396)، «شرح بند 1 اصل یکصدودهم قانون اساسی»، شرح قانون اساسی- فصل هشتم- رهبر، زیر نظر عباسعلی کدخدایی، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، چ اول، ج 1.

    32. عاملی‌جبعی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1392)، الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ، قم: انتشارات دارالعلم، چ دوم، ج 1.

    33. علاقه‌بند، علی (1375)، مدیریت عمومی، تهران: نشر روان، چ اول.

    34. عمیدزنجانی، عباسعلی (1366)، فقه سیاسی، تهران: امیر کبیر، چ اول، ج 1.

    35. غفاریان، وفا (1379)، شایستگی‌های مدیریتی، تهران: سازمان مدیریت صنعتی، چ اول.

    36. غلامی، مسعود (1388)، مبانی مدیریت، تهران: ارگ، چ اول.

    37. فتحی‌آشتیانی، علی (1377)، مقدمه‌ای بر روان‌شناسی سیاسی، تهران: مؤسسه انتشارات بعثت، چ اول.

    38. فرج‌وند، اسفندیار (1395)، مبانی مدیریت دولتی، تبریز: فروزش، چ نهم.

    39. قلیچ‌لی، بهروز (1395)، توسعه شایستگی مدیران: رهبری، تهران: صفار، چ اول.

    40. قوامی، سیدصمصام‌الدین (1394)، فقه‌الاداره، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ اول، ج 2.

    41. کاظمی، سیدعلی‌اصغر (1376)، اخلاق و سیاست، تهران: قومس، چ اول.

    42. گروه نویسندگان (1392)، المنجد فی اللغۀ العربیۀ المعاصرۀ، تهران: استقلال، چ دوم.

    43. ماکسول، جان (1379)، 21 قانون انکارناپذیر رهبری، شهین آقازاده، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چ اول.

    44. --------- (1387)، آنچه هر رهبری باید بداند، علی یاراحمدی، تهران: نشر افکار، چ اول.

    45. ---------- (1384)، صفت‌های بایسته یک رهبر، عزیز کیاوند، تهران: نشر فرا.

    46. مظفر، محمدرضا (1393)، اصول‌الفقه، قم: دارالعلم، چ دوم، ج 1.

    47. منتظری، محدثه؛ منتظری، زین‌العابدین (1393)، مطالعه تطبیقی در مدیریت: مقایسه تئوری‌های مدیریت از دیدگاه امام علی(ع)، تهران: آذین‌مهر، چ دوم.

    48. منکز، جاستین (1389)، هوش اجرایی؛ شیوه‌های کاربردی مدیران موفق، علی قربان‌زاده، اصفهان: فرهنگ مردم، چ اول.

    49. موسوی‌بجنوردی، سید محمد (1376)، «زنان و ریاست جمهوری»، مجله زنان، ش 35.

    50. مولودی، داوود (1392)، مبانی مدیریت نوین در جامعه اسلامی، تهران: اسرار دانش، چ اول.

    51. نی‌نوس، برت (1377)، رهبری بصیر؛ مفهومی جذاب از هدایت برای سازمان شما، محمد ازگلی و برزو فرهی، تهران: دانشگاه امام حسین(ع) مؤسسه چاپ و انتشارات، چ اول.

    52. وبر، ماکس (1368)، دانشمند و سیاستمدار، احمد نقیب‌زاده، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

    53. هاشمی، سید محمد (1375)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: مجتمع آموزش عالی قم، چ دوم، ج 2.

    54. یاوری، اسداله (1396)، «بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات توسط شورای نگهبان: تأملی دیگر»، تحقیقات حقوقی، دوره 20، ش 80، صص 213 -238.

    1. یوکل، گری (1382)، مدیریت و رهبری در سازمان‌ها، محمد ازگلی و قاسم قنبری، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، چ اول.

     

    ب: لاتین

    1.  Bird, C. (1940), Social Psychology, New York: Appleton-Century-Crofts.

    2.  Bowden, A. O. (1926), “A study of the personality of student leaders in colleges in the United States”, The Journal of Abnormal and Social Psychology, Vol 21, Issue 2, PP. 149-160.

    3.  Doherty & Horne, Tony L. & Terry (2002), Managing Public Services- Implementing Changes, New York: Routledge, 1st Edition.

    4.  Jenning, E. E. (1961), “An Anatomy of leadership”, Human Resource Management, Vol 1, Issue 1, PP. 1-9.

    5.  Kessler, Frank (1982), The Dilemmas of Presidential Leadership, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

    6.  Mulgan, Geoff (2009), The Art of Public Strategy, New York: Oxford University Press, 1st Edition.

    7.  Shafritz & Russell, Jay M. & Edward W. (2000), Introducing Public Administration, New York: Addison Wesley Longman, Inc., 2nd Edition.


     [E1]