نظارت قضایی بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نظارت قضایی و حاکمیت قانون نسبت به سازمان‌ها و مقامات عمومی از جمله شاخصه‌های نظام‌های مردم‌سالار و تضمین کنندة حقوق فردی و اجتماعی افراد جامعه به شمار می‌آیند. مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی نیز به عنوان یکی از مصادر امور عمومی که با برخورداری از اقتدارات ناشی از قدرت عمومی دارای جایگاهی معتنا به در صحنه‌های مختلف امور اجتماعی و اداره امور عمومی جامعه گردیده‌اند از این امر مستثنی نمی‌باشند. نظارت قضایی بر اینگونه مؤسسات می‌تواند ابزار مؤثری در پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری مؤسسات مزبور و تضمین حقوق افراد در برخورد با این مؤسسات به شمار آید. برای تحقق چنین هدفی وجود حاکمیت قانون و معیارهای بنیادین آن در خصوص نظام حقوقی این مؤسسات از ضروریات می‌باشد. لیکن با بررسی مؤلفه‌های حاکمیت قانون نسبت به این مؤسسات مشاهده می‌شود که در این خصوص مؤسسات مزبور از ضعف اساسی برخوردار می‌باشند.
مقاله حاضر سعی دارد با بررسی مفهوم حاکمیت قانون و عناصر بنیادین آن به عنوان اساس نظارت قضایی و اعمال این معیارها در خصوص نظام حقوقی مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، به بررسی نظارت قضایی بر این مؤسسات بپردازد.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی

اسدیان، ترحم (1386)، «واکاوی صلاحیت دیوان عدالت اداری»، پژوهشنامه معاونت حقوقی و بررسی‌های فقهی مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره اول، صص97 -108.
انصاری، ولی‌الله (1374)، کلیات حقوق اداری، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
زارعی، محمد حسین (1376)، «تحلیلی از پیوند حقوق اداری و مدیریت دولتی بر پایه حاکمیت قانون»، مجلة مدیریت دولتی، شماره سی و هشتم، صص 27 - 42.
صدرالحفاظی، نصرالله (1372)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: نشر شهریار، چاپ اول.
فلاح‌زاده، علی محمد (1386)، «جایگاه دیوان عدالت اداری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه معاونت حقوقی و بررسی‌های فقهی مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره اول، صص 17- 40.
گرجی، علی اکبر (1387) «حاکمیت قانون و محدودیت‌های حق دادخواهی در دیوان»، نشریه حقوق اساسی، شماره نهم، صص 149- 189.
محمودی، جواد (1380)، بررسی تحلیلی نظارت قضایی بر اداره در حقوق ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی، مجتمع آموزش عالی قم.
نعیمی، عمران (1388)، «صلاحیت دیوان عدالت اداری نسبت به مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی»، مجموعه مقالات همایش دیوان عدالت اداری؛ صلاحیت قضایی و دادرسی اداری، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ اول.
واسعی، فریدون (1377)، نظارت قضایی بر اعمال دولت، پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
هاشمی، سید محمد (1382)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات میزان، چاپ هفتم، جلد دوم.
هداوند، مهدی (1387)، «نظارت قضایی: تحلیل مفهومی، تحولات اساسی»، نشریه حقوق اساسی، شماره نهم، صص 7-56.

ب) لاتین

Timothy A.O. Endicott; (1999), The Impossibility of the Rule of Law, Oxford Journal of Legal Studies, VOL 19.
Wade (H.W.R) Henry William rawson; (2004) , Administrative Law, New York , Oxford University Press , ninth Ed.
Morita, Sachiko and Zaelke, Durwood (2007), RULE OF LAW, GOOD GOVERNANCE, AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT, Seven International Conference On Environment Compliance And Enforcement.