The Cause of Conflict in Opinions of the Guardian Council Regarding the Late Payment Damages

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD Student in Private Law, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Private Law, Al-Zahra University, Tehran, Iran

3 PhD Student in Private Law, Farabi Campus, University of Tehran, Iran

Abstract

Regarding the late payment damages, Iranian legislation has passed two steps: 1.The pre-revolutionary period 2- The post-revolutionary period of the Islamic Republic of Iran. During the first period, the legislature accepted the compensation for late payment damages over various issues. After the revolution, the legitimacy or illegitimacy of the compensation for late payment damages became the central issue for the legal jurisprudential society. Examining this question among the views and opinions of the Guardian Council is the basis of this paper so as to determine whether the Guardian Council has a stable view on this issue or the attitude over this subject has been different by changing the members. This article indicates, through the descriptive analytical method and based on the available data, the Council has always had a stable view in this regard based on the usury nature of the late payment damages. It is worth mentioning that in those minor cases where the Guardian Council has accepted the compensation for late payment damages, strong jurisprudential and legal justifications can be raised, which ultimately leads to the partial acceptance of the compensation for late payment damages.

Keywords


منابع
 الف: فارسی
1. اصفهانی، حسین بن محمد راغب (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالعلم، چ اول.
2. اصفهانی، محمدباقر بن محمدتقی (مجلسی دوم) (1410ق)، بحارالأ نوار، بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
3. البستانی، فؤاد (1366)، المنجد الطلاب، تهران: اسماعلیان، چ سوم.
4. انصاری، علی (1391)، «دریافت خسارت تأخیر تأدیه در قراردادهای بانکی با تکیه بر وضعیت بدهکار»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال یازدهم، ش 41.
5. انصاری، جمال؛ محبی، ابوالفضل (1393)، «بررسی ماهیت حقوقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق بانکی»، مجله حقوق بانکی، سال سوم، ش 5و6.
6. بهجت گیلانی فومنی، محمدتقی (1426ق)، جامع المسائل، قم: انتشارات دفتر آیت‌الله بحجت، چ‌ دوم.
 7. پوستی، فرانک؛ حسنی، زهر (1384)، «ماهیت فقهی و حقوقی ربا»، پژوهش‌های فقه وحقوق اسلامی، زمستان، ش 2.
8. بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل (1310ق)، رساله عملیه متاجر وحید بهبهانی (با تعلیقات میرزای شیرازی)، تهران: حاج شیخ رضا تاجر تهرانی، چ اول.
9. پنج تنی، محسن (1390)، «خسارت، وجه التزام، خسارت تأخیر تأدیه»، مجله کانون، ش 118
10. تبریزی، جواد بن علی (1426ق)، منهاج الصالحین، قم انتشارات مجمع الإمام المهدی ( ع)، چ اول.
11. جر، خلیل (1376)، فرهنگ لاروس، ج1، ترجمه سید محمد طبیبان، تهران: سپهر، چ هفتم.
12. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378)، حقوق تعهدات، تهران: گنج دانش، چ سوم.
13. حسن‌خانی، داود (1380)، «پژوهش مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در قوانین موضوعه ایران»، ماهنامه وکالت.
14. حسینی روحانی قمی، سید صادق (1412ق)، فقه الصادق (ع)، قم: انتشارات دارالکتاب، چ اول.
15. حلّی، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: نشر مؤسسه اسماعیلیان، چ دوم، ج 2.
16. حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1419ق)، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، ترجمه و شرح (فقه فارسی)، ترجمه ابو الحسن شعرانی، تهران: انتشارات منشورات إسلامیة، چ پنجم، ج 2.
17. حلّی، حسین (1415ق)، بحوث فقهیه، قم: مؤسسة المنار، چ چهارم.
18. خمینی موسوی، سید روح الله (1426ق)، توضیح المسائل، بی‌جا، چ اول.
19. ------------------- (1425ق)، تحریرالوسیلة، قم: انتشارات دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ بیست‌ویکم.
20. رضوانی، غلامرضا (1372)، مصاحبه با آیت اللّه رضوانی در بانکداری اسلامی، تهران، بانک مرکزی.
21. رضایی، مجید (1381)، «بررسی فقهی-حقوقی جریمه تأخیر»، مجله اقتصاد اسلامی، تابستان، ش 6.
22.  سلطانی رنانی، مهدی (1385)، «نگاهی تطبیقی به جبران «خسارت تأخیر تأدیه» در فقه و حقوق»، مجله فقه و اصول.
23. شیروی، عبدالحسین (1380)، «نقد و بررسی مقررات آیین دادرسی مدنی راجع به مطالبه خسارات قراردادی و تأخیر تأدیه»، مجله مجتمع آموزشی عالی قم.
24. صیمری، مفلح بن حسن (1420ق)، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: انتشارات داالهادی، چ اول.
25.  طباطبایی‌یزدی، سید محمدکاظم (1376)، سؤال جواب، به اهتمام سید مصطفی محقق داماد، تهران: مرکز نشر علوم انسانی.
26. طبری، محمدبن جریر (1405ق)، جامع‌البیان، بیروت: دارالفکر، ج3.
27.  عادل، مرتضی (1380)، «توافق بر خسارت در قراردادها»، مجله حقوقدانشکدهحقوقوعلومسیاسی دانشگاهتهران، پاییز، ش 5.
28. عاملی، شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی (‌1413ق)‌، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، چ اول، ج 15.
29. عظمیان، محمد (1390)، «شرط تأخیر تأدیه در اسناد رسمی»، ماهنامه کانون، ش 118.
30. عمید، حسن (1382)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر، چ بیست‌وهفتم.
31. غریبه، علی (1387)، «بررسی فقهی حقوقی قابلیت مطالبه میزان کاهش ارزش پول و خسارت تأخیر تأدیه»، مجله فقهوتاریختمدن، سال چهارم، ش 16.
32. فیض، علیرضا (1380)، مبادی فقه و اصول، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
33. قرائی، فیاض (1385)، «پول و احکام فقهی آن»، مجله مقالاتوبررسی‌ها، تابستان، ش 80.
34. کاتوزیان، ناصر (1390)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ ششم، ج 4.
35.  کاشانی، محمود (1381)، «مبانی حقوقی و مقررات بهره و زیان دیرکرد، بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا»، مجله کانون وکلا، بهار، ش 176.
36. لنکرانی، محمد فاضل موحدی (‌1428ق)، جامع المسائل، قم: امیر قلم، چ یازدهم، ج 1.
37. محسنی، سعید (1389)، «جایگاه خسارت تأخیر تادیه در اسناد تجاری»، مجله حقوقی دادگستری، بهار، ش 69.
38.  محقق داماد، سید مصطفی (1393)، تحصیل نامشروع مال در حقوق اسلامی، تهران: مرکز نشر علوم انسانی.
39.  محمدی، محمدرضا (1391)، پرداخت خسارت تأخیر تأدیه چک و تأثیر آن در دعوای کیفری چک پرداخت نشدنی، مجله حقوقی دادگستری، زمستان، ش 80.
40.  مصباحی مقدم، غلام‌رضا؛ جلالی، حسن (1387)، «کاوشی در حکم فقهی شرط‌های جزائی و تهدیدی در جریمه تأخیر در نظام بانک داری بدون ربا»، مجله معارف اسلامی و حقوق، پاییز و زمستان، ش 2.
41. مظهر قراملکی، علی؛ حسینی ادیانی، سید مسلم (1386)، «خسارت دیرکرد از منظر فقهی»، نشریه مقالات و بررسی‌ها، زمستان، ش 86.
42. معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر، چ هفتم.
43. مغنیه، محمدجواد (1421ق)، فقه الإمام الصادق (ع)، قم: مؤسسه انصاریان، چ دوم.
44.  مکارم شیرازی، ناصر (1380)، بحوث فقهیة هامه، قم: مدرسه الامام امیرالمؤمنین.
45. ---------------- (بی‌تا)، ربا و بانکداری اسلامی، قم: بی‌جا، چ اول.
46. مامقانی، محمد حسن بن الملا عبداللّه (1316ق)، غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب، قم: مجمع الذخائر الإسلامیه، چ اول.
47. موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ (1419ق)، القواعد الفقهیة، قم: الهادی، چ اول.
48. موسوی بجنوردی، سید محمد (1382)، «مشروعیت خسارت تأخیر تأدیه»، مقالات و بررسی‌های دفتر 73.
49. -------------------- (1379)، «مبحث ربا»، پژوهشنامه متین، پاییز، ش 8.
50. موسویان، سید عباس (1386)، «نظریه‌های ربا و بهره»، اقتصاداسلامی، پاییز، ش 27.
51. --------------- (1384)، «بررسی فقهی‌ـ‌حقوقی قوانین مربوط به جریمه و خسارت تأخیر تأدیه در ایران»، مجله فقه و حقوق، ش 4.
52. ---------------- (1385)، «بررسی راهکارهای حل مشکل خسارت تأخیر تأدیه در بانکداری بدون ربا»، بهار، مجله فقه و حقوق، سال دوم.
53.  موسایی، میثم (1376)، تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی، تهران: موسسة تحقیقات پولی و بانکی.
54. موسویی خویی، سید ابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصالحین، قم: نشر مدینه العلم، چ 28،
55. ------------------ (1416ق)، صراط النجاة، با حواشی آقا جواد بن علی تبریزی، قم: انتشارات مکتب نشر المنتخب.
56. مؤمن قمی، محمد (1425ق)، الولایة الإلهیة الإسلامیة أو الحکومة الإسلامیة، قم: انتشارات دفتراسلامی، چ اول.
57. مهرپور، حسین (1376)، مجموعه نظریات شورای نگهبان [دوره اول] تهران: مؤسسۀ کیهان.
58. میری، ایوب؛ رحمتی، محمد (1391)، «خسارت تأخیر در تسهیلات بانکی»، مجله تعالی حقوق، سال چهارم، ش 16و 17.
59.  نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام (1404ق)‌، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ هفتم.
60. وحدتی شبیری، سید حسن (1382[الف])، «خسارت تأخیر تأدیه وجه نقد»، روش‌شناسی علوم انسانی، حوزه و دانشگاه، سال نهم، ش 36.
61. ----------------- (1382[ب])، «مطالعه تطبیقی خسارت تاخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه امامیه»، زمستان، مجله اقتصاد اسلامی، سال سوم.