تأمل و بازنگری در مفهوم «محل خدمت» با رویکرد به تبصره 4 ماده 6 قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

آزادی وکالت یکی از ضروریات حقوق شهروندی است که محدود کردن جایگاه آن در مقررات حقوقی آحادِ جامعه و صاحب حق وکالت را به ستوه می‌آورد. به‌رغم شیوع تفکر ضرورت حذف موانع و محدودیت‌های مشاغل و خدمات اجتماعی، همچنان وجود سویه‌های ممنوعیت‌ صنفی در برخی فعالیت‌ها، مانند وکالت، قابل مشاهده است. یکی از این موارد ممنوعیت وکالت قاضی در آخرین محل خدمت خود است. تفسیر موسع از عبارت «محل خدمت» در برخی مراجع و تعبیر آن به «حوزه قضایی» باعث شده عملاً زمینه فعالیت قضات سابق محدود شود و اعضای جامعه از خدمات حقوقی آن‌ها محروم شوند. از منظر حقوقی نیز مقنن با استفاده از واژه «محل خدمت» تباین معنای این عبارت از «حوزه قضایی» را مد نظر داشته است. واکاوی پیشینه وضع تبصره 4 ماده 6 قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری و همچنین برخی مبانی قانونی مؤید تمایز معنایی دو عبارت «محل خدمت» و «حوزه قضایی» از یک‌دیگر است. این پژوهش به شیوه‌ای توصیفی‌ ـ تحلیلی مبانی محدودیت وکالت در آخرین محل خدمت قاضی را بررسی می‌کند و با ارائه تفسیری منطقی و حقوقی از عبارت «آخرین محل خدمت» نتیجه می‌گیرد وضع محدودیت حداکثری برای قاضی نه‌تنها معیشت وی را با خطر مواجه می‌سازد، بلکه نتیجه مفیدی برای جامعه وکالت و اعتلای حقوق شهروندی ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


کتاب‌ها
آشوری، م. (1375). آیین دادرسی کیفری. تهران: سمت. ج 1.
استفانی، گ.، لواسور، ژ. و بولوک، ب. (1377). آیین دادرسی کیفری. مترجم: حسن دادبان. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. ج 1.
امامی، م. و استوارسنگری، ک. (1396). حقوق اداری. تهران: میزان. ج 1.
خسروی، ح. و موسی‌زاده، ا. (1398). حقوق اداری (2). تهران: دانشگاه پیام نور.
شهید ثانی (1413). مسالک الافهام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه. ج 13.
طباطبایی، س. م. (بی‌تا). المناهل. قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
عباسی، ب. (1400). حقوق اداری. تهران: دادگستر.
علامه حلی (1414). تذکره الفقهاء. قم: موسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث. ج 15.
عمید، ح. (1389). فرهنگ فارسی عمید، تهران: راه رشد.
متین‌دفتری، ا. (1378). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. تهران: مجد. ج 1.
معین، م. (1386). فرهنگ معین. تهران: ادنا. ج 1 و 2.
مویر، ر. (1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
مقالات
اخوان‌کاظمی، ب. (1398). ماهیت و الزامات امنیت اقتصادی در الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت. سیاست متعالیه، د 7، ش 26، 193 ـ 226.
بلاغی، ک.، مسعود، غ. و عمادزاده، م. (1398). نظارت مراجع برون‌سازمانی بر هنجارگذاری مقامات قضایی. مطالعات حقوقی، د 11، ش 4، 69 ـ 92.
پوررحیم قروقچی، م.، امینی، ع. و عباسلو، ب. (1401). اصل برابری اصحاب دعوا در آیین دادرسی مدنی با نگرش در فقه، حقوق ایران و اسناد بین‌المللی. مجلة حقوق پزشکی، د 16، 1051 ـ 1068.
پورمحمدی، ر.، یوسفی، م. و شاهنوش‌فروشانی، م. (1400). تأثیر پیشینة اجتماعی قضات بر آرای قضایی. مطالعات حقوق خصوصی، د 51، ش 3، 409 ـ 427.
تکلو، س. (1402). واکاوی حق دفاع در محاکم در نظام حقوقی ایران با تأکید بر قانون تسهیل صدور برخی مجوزهای کسب‌وکار و تأثیر آن بر نهاد وکالت دادگستری. دانشنامه‌های حقوقی، د 6، ش 18، 39 ـ 59.
حبیب‌نژاد، س. ا.، کریمی پاشاکی، س. و مهدوی‌عارف، م. (1401). صلاحیت بر تغییر شغل و محل خدمت کارمندان (تحلیلی بر چارچوب‌های نظری و تعارضات عملی). دانش حقوق عمومی، د 11، ش 37، 105 ـ 134.
حساس‌یگانه، ی. و عموزاد مهدیرجی، ش. (1399). عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه‌ای (اخلاقی) حسابرسان و فشارهای وارده بر آن‌ها. مطالعات تجربی حسابداری، د 17، ش 67، 1 ـ 26.
خداداد کاشی، ف. (1388). دیدگاه‌های مختلف در مورد مفهوم و نظریة رقابت و تطبیق آن با وضعیت رقابت در بخش صنعت ایران. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، د 17، ش 51، 25 ـ 40.
رهبری، ا. (1394). جایگاه و اعتبار رقابتی توافق عدم رقابت: مطالعة تطبیقی در حقوق امریکا، اتحادیة اروپا و ایران. مطالعات حقوقی، د 7، ش 4، 89 ـ 116.
ـــــــــ (1401). تحلیلی بر چالش‌های حقوق رقابتی کلان‌داده‌ها. تحقیقات حقوقی، د 25، ش 98، 295 ـ 320.
سیمایی‌صراف، ح. و حمدالهی، ع. (1394). مفهوم رقابت نامشروع تجاری و مقایسة آن با نهادهای مرتبط. پژوهش حقوق خصوصی، د 3، ش 11، 37 ـ 69.
صادقی‌مقدم، م. و غفاری فارسانی، ب. (1390). روح حقوق رقابت (مطالعة تطبیقی در اهداف حقوق رقابت). مجلة حقوقی دادگستری، د 75، ش 73، 113 ـ 146.
قهرمانی، ن. (1387). نقد دادنامة شمارة 26 مورخ 15/02/1387 شعبة اول دادگاه عالی انتظامی قضات. کانون وکلا، ش 200 و 201، 192 ـ 198.
محمدنژاد، ح. (1395). نظریة خدمت عمومی و اصول حاکم بر آن در قوانین و رویة قضایی. حقوق اداری، د 3، ش 10، 104 ـ 128.
مصباح یزدی، م. (1383). آداب قضاوت. فقه اهل بیت، ش 39 و 40.
ناصری دولت‌آبادی، م. و صبوری، م (1396). ویژگی‌های یک قاضی خوب؛ اصول اخلاق قضایی و رفتار حرفه‌ای. قضاوت، د 17، ش 91، 163 ـ 190.