رابطه قاعده نفی سبیل با استراتژی‌های مطرح در سیاست خارجی (با تکیه بر آیه نفی سبیل)

نویسندگان

1 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران

چکیده

یکی از قواعد فقهی مهم که تحقق عینی آن در جامعه مسلمین، سدی مقابل کفار است، «قاعدة نفی سبیل» می‌باشد؛ بر اساس قاعده مذکور، خداوند متعال در عالم تشریع، تکوین و در مقام احتجاج، طریقی و سبیلی علیه مؤمنین برای کفار قرار نداده است.
در بحث رابطه نفی سبیل با استراتژی‌های مطرح در نظام بین‌الملل، هر چند هر یک از این استراتژی‌ها در بعضی شرایط با مفاد قاعده نفی سبیل نزدیک می‌باشند اما نمی‌توانند کاملاً منطبق بر قاعده نفی سبیل باشند؛ به لحاظ اینکه مفهوم نفی سبیل امری فراتر از این استراتژی‌ها را می‌فهماند و آن «استقلال مسلمانان» و «نفی هرگونه سلطه کفار» است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن فارض، ابوالحسن احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ج3.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه، ج2و5 و7.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ج6.
اصفهانی، محمد باقر بن محمد تقی (مجلسی دوم) ( 1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الإسلامیه،‌ ج1.
انصاری، مرتضی بن محمد امین (شیخ اعظم) (1418)، کتاب المکاسب، قم: مؤسسه الهادی، چاپ اول، ج3.
توحیدی، محمدعلی (1417ق)، مصباح الفقاهه (تقریرات درس آیت‌الله خویی)، قم: مؤسسه انصاریان، ج5.
جرّ، خلیل (1379ش)، المعجم العربی الحدیث، تهران: انتشارات امیرکبیر.
حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن (محقق حلّی) ( 1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، ج2.
زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، ج1.
سیف زاده، حسین (1385)، اصول روابط بین الملل، تهران: نشر میزان.
طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (‌1409ق)، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات،  ج1.
طباطبایی، علامه محمدحسین (1368ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی، ج1، 2، 5 و 8 .
طبرسی، فضل بن حسن (بی‌تا)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی، ج1، 3 و 4.
طریحی، فخر الدین (1408ق)، مجمع البحرین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج3.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء العربی، ج4.
عمید زنجانی، عباسعلی (1421ق)، فقه سیاسی، تهران: انتشارات امیر کبیر، ج3.‌
فاضل موحد لنکرانی، محمد (1416ق)، القواعد الفقهیه، قم: چاپ مهر، ج1.
قوام، عبدالعلی (1380)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کلینی، ابو جعفر، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه، ج2.
متقی، علی بن حسام الدین، فاضل هندی، (۱۴۲۴ق)، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: دار الکتب العلمیه.
مراغی، سید میر عبدالفتاح (1418ق)، العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، ج2.
مقتدر، هوشنگ (1358)، مباحثی پیرامون سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران: انتشارات دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1378ش)، زبدة البیان فی براهین احکام القرآن، قم: انتشارات مؤمنین، ج2.
مکارم شیرازی، ناصر (‌1411ق)، القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، ج1.
موسوی الخمینی، سید روح‌الله (1379ش)، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج2.
موسوی الخمینی، سید روح‌الله (1409ق)، تحریرالوسیله، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم،‌ ج2.
موسوی بجنوردی، سید حسن (1389ق)، القواعد الفقهیه، قم: اسماعیلیان، ج1.