اعتبار حقوقی اساسنامه‌های شرکت‌های ملی نفت، گاز و پتروشیمی، با نگاهی به نظرها و رویه‌ی شورای نگهبان

نویسندگان

1 دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی(ره)

2 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران

چکیده

اساسنامه‌های سه شرکت از شرکت‌های اصلی تابعه‌ی وزارت نفت (شرکت‌های ملی نفت، گاز و پتروشیمی)، در سال 1356 حسب مورد به تصویب دو مجلس وقت یا کمیسیون‌های آن‌ها رسیده است. ولی از سال 1383 تاکنون شورای نگهبان با توجه به عدم تصویب اساسنامه این شرکت‌ها توسط مجلس شورای اسلامی، در اعتبار حقوقی اساسنامه‌های مذکور و به‌تبع در وجود آن شرکت‌ها ابهام وارد کرده و هر مصوبه‌ای را که مجلس به نام شرکت‌های مذکور اشاره کرده، دارای ابهام دانسته است. ازاین‌رو این سؤال مطرح شده که آیا اساسنامه‌های مذکور کماکان اعتبار حقوقی دارند یا خیر. این نوشتار با روشی تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش بوده و با توجه به اینکه ادله‌ای که می‌توان برای بی‌اعتباری اساسنامه‌های مذکور ارائه کرد، مخدوش است و دلیل موجهی برای لغو یا نسخ کلی اساسنامه‌های مزبور وجود ندارد، آن‌ها را کماکان معتبر می‌داند، مگر در مواردی که قوانین بعدی، احکامی مغایر با اساسنامه‌های مذکور داشته و آن‌ها را نسخ کرده باشند.

کلیدواژه‌ها


الف) کتب و مقالات

برزگر خسروی، محمد، نظرات استدلالی شورای نگهبان در بررسی طرح حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تأمین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح مادهی (104) قانون مالیاتهای مستقیم. قابل دسترسی در آدرس زیر:
http://b2n.ir/.shora.rc.ir2
پژوهشکده‌ی شورای نگهبان (1393)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دورهی هشتم (خرداد 1387 تا خرداد 1391)، پژوهشکده‌ی شورای نگهبان، چ اول.
جعفری لنگرودی،‌ محمدجعفر (1380)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه‌ی گنج دانش، چ 11.
فلاح‌زاده، علی‌محمد و میثم درویش متولی(1392)، «نظارت شورای نگهبان بر قوانین مصوبِ پیش از انقلاب و شورای انقلاب»، فصلنامهی دانش حقوق عمومی، ش 5، صص 103-122.
کوهی، کاظم و دیگران (1393)، مبانی نظرات شورای نگهبان در خصوص مصوبات و استفساریه‌های سال 1390 برگرفته از مشروح مذاکرات شورای نگهبان، تهران: پژوهشکده‌ی شورای نگهبان، چ اول.
کوهی اصفهانی، کاظم، نظرات استدلالی شورای نگهبان در بررسی لایحه‌ی برنامه‌ی پنجم توسعه‌ی جمهوری اسلامی ایران. قابل دسترسی در آدرس زیر:
http://b2n.ir/.shora.rc.ir1
مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1391)، مبانی آراء و نظرات شورای نگهبان مستنبط از مشروح مذاکرات سال 1387، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، چ اول.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان، (1389[الف])، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دورهی هفتم (خرداد 1383 تا خرداد 1387)، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی رئیس‌جمهور.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان، (1384)، مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دورهی ششم-سال چهارم (خرداد 1382 تا خرداد 1383)، نشر دادگستر، چ اول.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1389[ب])، مجموعه نظریات شورای نگهبان تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، چ دوم (ویرایش اول).
مهرپور، حسین (1387)، مجموعه نظریات شورای نگهبان (تفسیری و شرعی) دورهی اول از تیر 59 تا تیر 65، تهران: دادگستر، چ اول.

ب) پایگاه‌های اینترنتی و نرم‌افزارها

لوح جامع قوانین و مقررات کشور، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، نسخه‌ی 4،6،1.
نرم‌افزار لوح مشروح، حاوی مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی.
سامانه‌ی نظرات شورای نگهبان، قابل دسترسی در آدرس زیر:
http://b2n.ir/.shora.rc.ir
http://www.ical.ir
http://www.shora-rc.ir
http://rc.majlis.ir