عدالت اداری: چارچوب مفهومی و سازوکارهای نهادی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حقوقدانان عمومی، کمک به توسعه‌ی سازوکارهایی است که بتوانند انتظارات گسترده‌ی عمومی در زمینه‌ی تحقق عدالت در سازوکار تصمیم‌گیری و عمل اداری را برآورده کنند. این مهم اساساً از طریق ایجاد فرایندهای کامل مشارکت‌جویی (مشورت و انصاف رویه‌ای) و پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری (سازوکارهای جبرانی دادخواهی و حل اختلاف) حاصل می‌شود. تنها در این صورت تصویر روشنی از فعالیت، بی‌عملی و تصمیم‌گیری‌ها در ادارات ظهور می‌کند و در نهایت حصول تغییراتی همخوان و سازگار با اصول اساسی عدالت اداری، ممکن می‌شود. این تحقیق به شیوه‌ای تحلیلی- توصیفی به‌دنبال درکی تجربی از عدالت اداری است که با کلیه‌ی سازوکارهای شناخته‌شده برای تحقق عدالت سازگار باشد. با توجه به حجم عظیم فعالیت‌ها و مداخلات دولت در همه‌ی عرصه‌های عمومی به‌ویژه در کشورهایی چون ایران، استقرار «نظام عدالت اداری» مرکب از سازوکارهای مختلف مشارکتی و جبرانی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی

رابینز، استیفن (1379)، مبانی رفتارسازمانی، ترجمه‌ی علی پارسائیان، سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
زارعی، محمدحسین؛ بهنیا، مسیح (1390)، «تأملی بر امکان اِعمال اصل انتظار مشروع در دیوان عدالت اداری»، راهبرد، ش 61.
شونبرگ، سورن (1386)، انتظارهای مشروع در حقوق اداری، ترجمه‌ی احمد رنجبر، تهران: میزان.
غمامی، مجید (1376)، مسئولیت مدنی دولت، تهران: دادگستر.
مرادی برلیان، مهدی (1392)، اصل تناسب در نظام حقوقی اتحادیه‌ی اروپایی با نگاهی به آرای دیوان عدالت اداری، تهران: خرسندی.
هداوند، مهدی (1390)، حقوق اداری تطبیقی، تهران: سمت، ج 2.

ب) لاتین

Barak- Erez, Daphne, (2012), “The Administrative Process as a Domain of Conflicting Interest”, Theoretical Inquiries in Law, Vol 6.
Barnes, Javier, (2010), “Towards a third generation of Administrative procedure”, in: Susan-Rose Acherman Peter L. Lindseth, (eds), Comparative Administrative Law, Edward Elgar.
Cane, peter,(2009), Administrative Tribunals and Adjudication, Oxford and Portland, Oregon
Cassie, Jenny and Knight, Dean (2007),The scope of judicial review: who and what may be reviewed, NZLS CLE's Administrative Law Intensive, Wellington.
Clark, David, (1999), “Managerialism, Administrative Justice and Public Service Reform in Britain”, International Review of Administrative Sciences, Vol. 65
Craig, Paul, (2000), “Three Perspectives on the Relationship Between Administrative Justice and Administrative Law”, in: Creyke, Robin McMillan, John, (eds), Administrative Justice, The Core and The Fringe, Canberra, AIAL.
Drewry, Gavin, (2005), Citizens as Customers- Charters and the Contractualisation of Quality in Public Service, EGPA Conference Bern, Switzerland.
French, R. S, (2000), “Administrative Justice in Australian Administrative Law”, in:Creyke, Robin McMillan, John, (eds), Administrative Justice, The Core and The Fringe, Canberra, AIAL.
Fuller, Lon. L, (1978), “The Forms and Limits of Adjudication”,Harvard Law Review, Vol. 92, No. 2
Halliday, Simon, (2004), Judicial Review and Compliance with Administrative law, Hart Publishing, Oxford and Portland, Oregon
Harlow and Rawlings, (2009), Law and Administration, Cambridge University Press, New York.
Hershkoff, Helen, (2008), Public law litigation: lessons and questions, Hum Rights, Rev 10
Gingburg, Tom, (2009), “The judicialization of Administrative Governance: Causes, Consequences and Limits”,in: Gingburg, Tom and Chen, Albert H.Y(eds), Administrative Law and Governance in Asia, Comparative Perspectives, Routledge.
Longley, Diane and James Rhoda, (1999), Administrative Justice: Central Issues in UK and European Administrative Law, London, Cavendish Publishing.
Nehl, Hanns Peter,(2006) “Administrative Law”,IN: Smits, Jan M, (ed) Elgar Encyclopedia of Comparative Law.
Page, Alan, (1999), “Citizen's Charter and Administrative Justice”,in: Harris, Michael and Partington, Martin,(eds), Administrative Justice in the 21 st Century, Hart Publishing, Oxford and Portland, Oregon.