تأملی درباره‌ی تفویض اختیار قانونگذاری در نظریات شورای نگهبان

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده‌ی حقوق و علوم‌ سیاسی دانشگاه مازندران

2 استادیار دانشکده‌ی حقوق و علوم‌ سیاسی دانشگاه مازندران

3 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه مازندران

چکیده

شورای نگهبان تاکنون نظریاتی در خصوص تفویض اختیار قانونگذاری مجلس شورای اسلامی به دولت و کمیسیون‌های داخلی مجلس بیان کرده است. این شورا با این استدلال که قانونگذاری در موضوعات نیازمند تقنین مختص مجلس شورای اسلامی است، مجلس را در موارد متعددی از تفویض اختیار قانونگذاری به دولت منع کرده است. با این حال، شورای نگهبان دولت را در اصلاح اساسنامه‌هایی که در اجرای اصل 85 تصویب کرده است، بدون نیاز به اخذ اجازه‌ی مجدد از مجلس، دارای صلاحیت می‌داند. شورای نگهبان همچنین در مورد لزوم اعمال اصل 96 در مورد اساسنامه‌های مصوب دولت نظر داده است. شورا در حوزه­ی تفویض تصویب قوانین آزمایشی به کمیسیون­ها بر ضرورت تفویض این قوانین از جانب مجلس شورای اسلامی تأکید دارد، ازاین‌رو تفویض اختیار موجود در قالب قوانین به‌جای‌مانده از دوره‌ی مشروطیت را مغایر اصل 85 قانون اساسی می‌داند. شورای نگهبان بر لزوم تصریح به آزمایشی بودن مصوبات کمیسیون‌ها و تاریخ تصویب و همچنین تاریخ اتمام دوره‌ی آزمایشی و مدت زمان اجرای این مصوبات نظر داده است. با عدم ایراد به تمدید قوانین آزمایشی، شورا موافقت خود را با تمدید مهلت اعتبار آنها حتی برای چندین دوره‌ی متوالی اعلام کرده است.

کلیدواژه‌ها


امامی، محمد؛ استوار سنگری، کورش (1391)، حقوق اداری، تهران: میزان، چ پانزدهم، ج 1.
انصاری، ولی‌الله (1377)، کلیات حقوق اداری، تهران: میزان، چ دوم.
ایمانی، عباس؛ قطمیری، امیررضا (1388)، قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی، تهران: نامه‌ی هستی، چ اول.
تقی­زاده، جواد (1391-1392)، مجموعه مقالات اساسی‌سازی حقوق، جزوه‌ی درسی مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه مازندران، نیمسال دوم تحصیلی.
دانش­پژوه، مصطفی (1389)، مقدمه‌ی علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، تهران: سمت، چ اول.
سنجابی، کریم (1377)، حقوق اداری ایران، تهران: مهر آیین، چ سوم.
صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلسه‌ی بیست‌ونهم تا چهل‌ویکم (1369)، تهران: اداره‌ی کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چ اول، ج 3.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1390)، حقوق اداری، تهران: سمت، چ شانزدهم.
فاورو، لویی (1388)، دادگاه‌های قانون اساسی، ترجمه‌ی علی‌اکبر گرجی ازندریانی، تهران: میزان، چ اول.
کاتوزیان، ناصر (1387)، کلیات حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ سوم.
کاتوزیان، ناصر (1385)، مقدمه‌ی علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ پنجاه‌ویکم.
مجموعه‌ی اساسی (1391)، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، چ دوم.
مجموعه نظریات شورای نگهبان تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی 1359-1380 (1381)، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان، چ اول.
مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی، 1367 -1371 (1385)، دوره‌ی سوم، تهران: دادگستر، چ اول.
مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی (1382)، دوره‌ی ششم، سال دوم، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان- دادگستر، چ اول.
مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی (1383)، دوره‌ی ششم، سال سوم، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان- دادگستر، چ اول.
مدنی، سید جلال‌الدین (1374)، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: گنج دانش، چ اول.
مدنی، سید جلال‌الدین (1366)، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: سروش، چ اول، ج 4.
مدنی، سید جلال­الدین (1374)، مبانی و کلیات علم حقوق، تهران: همراه، چ سوم.
مهرپور، حسین (1387)، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر، چ اول.
‌هاشمی، سید محمد(1382)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: میزان، چ هفتم، ج 2.