واکاوی شاخصه‏‌های تضمین شفافیت در انتخابات ریاست‌جمهوری (مطالعه ابعاد ناظر به نامزدهای انتخاباتی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 استادیار گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

تعمیم شفافیت به عنوان یکی از شاخصه‌های حکمرانی خوب در همه جنبه‌های حکمرانی نیاز ضروری حکومت‌هاست. قطعاً شفافیت در فرایند برگزاری انتخابات یکی از راه‌های پیمایش این مسیر به شمار می‌آید. بر همین اساس سنجه شفافیت در انتخابات می‌تواند از یک سو نامزدهای انتخاباتی و از سوی دیگر ناظران و مجریان انتخابات را در بر گیرد. بررسی اصل شفافیت در ارتباط با نامزدهای انتخابات می‌تواند ناظر به شرایط انتخاب‌شوندگی، سوابق و مواضع، برنامه‌های اجرایی، اموال و دارایی، هزینه‌های تبلیغات، و وعده‌های انتخاباتی باشد. این مقاله با شیوه توصیفی‌ـ تحلیلی اثبات می‌کند که قوانین و مقررات انتخابات ریاست‌جمهوری در ارتباط با شفاف کردن اموال و دارایی، هزینه‌های تبلیغات، و وعده‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری سازوکاری پیش‌بینی نکرده است. ضروری می‌نماید، با توجه به خلأهای قانونی یادشده، مجلس شورای اسلامی مبتنی بر ظرفیت بندهای 4، 5، 8 سیاست‌های کلی انتخابات در حوزه‌های پیش‌گفته قانون‌گذاری کند.

کلیدواژه‌ها


احسانی،‌ ر. (1396). «بررسی تحلیلی وعده‏های انتخاباتی از منظر مبانی فقهی، حقوقی، و اخلاق سیاسی»، گزارش سازمان بسیج حقوقدانان. (9605006)، 1-20.
اسماعیلی، م. و حبیب‌نژاد، ا. (1396). «مبانی فقهی حقوقی لزوم عمل به وعده‌های انتخاباتی و مقابله با وعده‌‌های دروغین». مطالعات حقوق عمومی. (1)، 135-150.
اسماعیلی، م. و منصوریان، م. (1391). «درآمدی بر نقش مجلس شورای اسلامی در حسن اجرای سیاست‌‌های کلی نظام»، دانش حقوق عمومی. (2)، 1-22.
بارنت، ا. (1386). مقدمه‌ای بر حقوق اساسی. تهران: میزان.
باقری خوزانی، م. و عطریان، ف. و  مسعود، غ. (1400). «حدود صلاحیت مجلس شورای اسلامی در تفصیل و تبیین شرایط رئیس‌جمهور با تأکید بر سیاست‌های کلی انتخابات». دانش حقوق عمومی. (33)، 57-82.
بانکی، م. (1365). «بازنگری و بیان یک تجربه». برنامه و توسعه. (4).
بهادری، ع. و باقری‌خوزانی، م. (1397). «نگاهی به عملکرد شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات و صیانت از آرای مردم در دوازدهمین دورة انتخابات ریاست‌جمهوری». تهران: انتشارات پژوهشکدة شورای نگهبان.
تقی‌زاده، ج. (1385). «شرایط خاص انتخاب‌پذیری در انتخابات سیاسی». حقوق اساسی. (6)، 57-80.
حبیب‌نژاد، ا. (1390). «شرایط انتخاب‌شوندگی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در نظام حقوق اساسی ایران با نگاهی تطبیقی». علوم سیاسی. (55)، 99- 130.
حبیب‌نژاد، ا. و داودی، ح. (1397). «الگوی تبلیغات انتخاباتی ایران در پرتو مؤلفه‌های تبلیغات انتخاباتی شایسته». دانش حقوق عمومی. (20)، 71- 91.
ریچارد، ر. (1390). دایرة‌المعارف بین‌المللی انتخابات. تهران: مرکز مطالعات، تحقیقات، و آموزش وزارت کشور با همکاری نشر میزان.
شمس‌ناتری، م. (1382). «پول‌شویی، آثار و عکس‌العمل‌ها». اندیشه‌های حقوقی. 1(5).
صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364). جلسة اول تا سی‌‌ویکم. تهران: ادارة کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
طحان‌نظیف، ه. و درویشوند، ا. و فتاحی زفرقندی، ع. (1396). شرح قانون اساسی. تهران: انتشارات پژوهشکدة شورای نگهبان.
طحان‌نظیف، ه. و هادی‌زاده، ع (1397). «ماهیت قوانین برنامة توسعه در نظام حقوقی ایران». دانش حقوق عمومی. (21)، 101- 124.
طحان‌نظیف، ه. و مطیعی، م (1399). «واکاوی تعاریف مصوبة شورای نگهبان از رجل مذهبی‌ـ سیاسی، مدیر و مدبر»، دانش حقوق عمومی. 9(27)، 49- 68.
عالی‌پور، ح (1394). «نظام حقوقی انتخابات و حق انتخاب در جمهوری اسلامی ایران». مطالعات راهبردی. (3)
فتاحی زفرقندی،ع (1397). شورای نگهبان؛ نظارت بر انتخابات. تهران: انتشارات پژوهشکدة شورای نگهبان.
قلی‌پور، ر (1384). «تحلیل رابطة الگوی حکمرانی خوب و فساد اداری». مدیریت فرهنگ سازمانی. (10)
کدخدایی، ع  (1381). «نگاهی کوتاه به قانون جدید حقوق انتخابات روسیه». ناظر امین. ( 3).
 گودوین گیل، گ. (1379). انتخابات آزاد و منصفانه در حقوق و رویة بین‌المللی. تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
ماسکیو، ل. و آندره، ب (1390). دایره‌المعارف بین‌المللی انتخابات. تهران: مرکز مطالعات، تحقیقات، و آموزش وزارت کشور با همکاری نشر میزان.
محمدیان، م(1385). مدیریت تبلیغات از دید بازاریابی. تهران: حروفیه.
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری (1398). شفافیت انتخابات (تأمین حق مسلّم شهروندان در انتخابات از رهگذر شفافیت). (360)
مصطفی‌زاده، ف (1397). «رویکرد نظام‌های انتخاباتی به تعیین حدود، نوع و منابع هزینه‌های انتخاباتی با تأکید بر سیاست‌های کلی انتخابات». اندیشه‌های حقوق عمومی. 7 (2)، 81-98.
هاشمی، م (1386). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران: حاکمیت و نهادهای سیاسی. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
 
اسناد، قوانین و مقررات
آیین‌‏نامة اجرایی انتخابات ریاست‌ جمهوری، مصوب ۱۶/04/۱۳۶۴ هیئت ‏وزیران با اصلاحات بعدی.
سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغی 24/07/1395 مقام معظم رهبری.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1358.
 
پایگاه‌های اینترنتی
https://www.ontheissues.org/default.htm
http://www.nytimes.com/interactive/2016/us/elections/candidates-on-the-issues.html
http://www.abc.net.au/news/factcheck/promisetracker
http://nazarat.shora-rc.ir