آسیب‌شناسی نظام مالی انتخابات جمهوری اسلامی ایران

اکبری, محمد تقی; هاشمی, سید محمد; رستمی, ولی

doi:10.22034/qjplk.2022.244

آسیب‌شناسی نظام مالی انتخابات جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران

² استاد گروه حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ استاد گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22034/qjplk.2022.244

چکیده

این تحقیق درصدد آسیب‌شناسی نظام مالی انتخابات در ایران است. اهمیت موضوع ازآن‌روست که درستی و صحت انتخابات تا حد زیادی متضمن سلامت نظام مالی انتخابات است و این ضرورت وجود دارد که نظام جامع مالی در خصوص انتخابات در ایران تصویب شود. به استثنای نظام مالی انتخاباتی مجلس شورای اسلامی که تا حدودی جامع است، در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری و شورای اسلامی شهر و روستا، اساساً نظام مالی انتخابات وجود ندارد. پرسش این است که آسیب‌های نظام مالی انتخابات در ایران چیست و نظام درست تأمین مالی انتخابات در ایران چگونه باید باشد؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از رویکرد تحلیلی- توصیفی انجام گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مهم‌ترین چالش‌های نظام مالی انتخاباتی ایران در مقایسه با استانداردهای بین‌المللی و سایر کشورها، وضع مقررات در مواردی مانند الزام نامزدها و احزاب به افشای منابع مالی، گزارش‌دهی هزینه‌کرد منابع مالی تأمین هزینه انتخاباتی به نهاد ناظر انتخابات، وضع ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها صریح بر هزینه‌های نامزدها و احزاب، ضمانت‌اجراهای حقوقی و کیفری برای نامزدها و احزاب متخلف، پرداخت کمک دولتی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به احزاب و نامزدهای و ارائه معیار شفاف به‌منظور تخصیص یارانه‌های دولتی به احزاب است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

الف) فارسی
1. احمدی، مونا؛ هاشمی، سید محمد (1395)، «سازوکار نظارت مالی بر احزاب سیاسی در حقوق موضوعۀ ایران»، مجله تحقیقات حقوقی ایران و بین‌الملل، سال نهم، ش 34، صص 1-25.
2. بزرگمهری، مجید (1386)، «بررسی تطبیقی تبلیغات انتخاباتی در نظام انتخابات ریاست جمهوری ایران و فرانسه»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 11، ش 4، صص 1-23.
3. درستی، هاجر (1393)، «آسیب‌شناسی تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی در پرتوی اصول حقوقی حاکم بر تبلیغات»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست‌ویکم، ش 8.، صص 89-111.
4. قاضی، ابوالفضل (1396)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: میزان، چ پنجاه‌وششم.
5. کاظمی گرجی، علی‌اکبر (1381)، تبلیغات انتخاباتی، قم: دارالهدی.
6. گلشن‌پژوه، محمدرضا (1388)، بررسی تطبیقی نظام‌های انتخاباتی، تهران:، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران.
7. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1388)، «قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در بوته نقد»، فصلنامه حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، ش 4، صص 333-352.
8. هاشمی، سید محمد (1392)، حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، تهران: میزان، چ دوم.
ب) لاتین
1. Buckley v. Valeo :: 424 U.S. 1 (1976)
2. Eric Avis et al. (2017) Money and Politics: The Effects of Campaign Spending Limits Political Competition and Incumbency Advantage 1, NBER Working Paper No.
3. Money and politics, https://aceproject.org/Members/ohman/money-and-politics
4. Ohman, Magnus (2012). Political Finance Regulations Around the World: An Overview of the International IDEA Database, Publications Office International IDEA SE -103 34 Stockholm Sweden.
5. Ohman and Zainulbhai (2009) Political Financial Regulation: The Global Experience (PDF), IFES, Washington, DC U.S.A.
6. Policy Position # 01/2005 Standards On Political Funding And Favors and # 02/2005, 'Political Finance Regulations' in particular.
7. Pinto-Duschinsky (2002) "financing political: A global View", Journal of Democracy Volume 13, Number 4.
8. U.S. Agency for International Development (USAID) (2004) Money in politics handbook. A guide to Increasing transparency in emerging democracies, Technical Publication Series, Washington, DC
9. Walecki, Marcin. ( 2007) The Europeanization of Political Parties and the Impact of External Actors on Regulating Their Funding, Paper presented at Annual Meeting of the The Law and Society Association, 25 July, at TBA, Berlin, Germany