الگوی تبلیغات انتخاباتی ایران در پرتو مؤلفه‌های تبلیغات انتخاباتی شایسته

نویسندگان

1 استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

تبلیغات انتخاباتی، به‌عنوان سازوکاری که امکان انتخاب شایسته را برای انتخاب‌گران فراهم می‌سازد، نقش مهمی در شکل‌گیری انتخابات آزاد و منصفانه دارد. وجود رقابت انتخاباتی آزاد، سالم و ضابطه‌مند، از جمله شاخصه‌های تعیین صحت جریان انتخابات و منصفانه بودن آن است، ازاین‌رو تبلیغات انتخاباتی باید فرایندی دموکراتیک داشته باشد؛ فرایندی که در آن بی‌طرفی، احترام به حیثیت اشخاص، آزادی سیاسی و رسانه‌ای، برابری در برخورداری از امکانات تبلیغاتی، قاعده‌مند بودن هزینه‌های تبلیغاتی و کنترل قضایی وعده‌های انتخاباتی لازمه‌ی دستیابی به الگویی شایسته برای تبلیغات انتخاباتی است. در این نوشتار، با بررسی آثار و اسناد داخلی و خارجی، معیارهایی برای تبلیغات شایسته ارائه و میزان انعکاس آن‌ها در قوانین انتخاباتی ایران نیز بررسی شد. در نتیجه‌ی این بررسی مشخص شد که تبلیغات انتخاباتی در انواع انتخابات در ایران، به‌دلیل ضعف‌های قانونی، اجرایی و فرهنگی، با وضع مطلوب فاصله دارد و فقدان قواعد جامع در حوزه‌ی تأمین مالی هزینه‌های تبلیغاتی، زمان‌بندی تبلیغات، شیوه‌های تبلیغات و دسترسی برابر نامزدها به امکانات تبلیغاتی و رسانه‌ها در قوانین انتخاباتی کشور محسوس است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. احمدوند، شجاع (1389)، «تبلیغات در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی»، فصلنامه‌ی پژوهش حقوق و سیاست، سال دوازدهم، ش 30، صص 1-20.
    2. احمدی، علی (1389)، انتخابات در ایران؛ بررسی حقوقی و قانونی، تهران: میزان
    3. ارسطا، محمدجواد و زهرا عامری (1392)، «نظارت بر قدرت سیاسی در اندیشه‌ی علوی»، علوم سیاسی، سال شانزدهم، ش 63، صص 7-32.
    4. اسماعیلی، محسن و سید احمد حبیب‌نژاد (1396)، «مبانی فقهی حقوقی لزوم عمل به وعده‌های انتخاباتی و مقابله با وعده‌های دروغین»، فصلنامه‌ی مطالعات حقوق عمومی، دوره‌ی 47، ش 1، صص 135-150.
    5. افتخاری، اصغر (1379)، «رسانه، نظارت، امنیت؛ تحلیل جامعه‌شناسانه‌ی عملکرد نظارتی مطبوعات در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه‌ی مطالعات راهبردی، دوره‌ی 3، ش 7 و 8، صص 140-157.
    6. باتلر، دیوید (1385)، انتخابات؛ مبارزات، دایرۀ‌المعارف دموکراسی، زیر نظر سیمور مارتین لیپست، ترجمه‌ی مزدا موحد، تهران: انتشارات کتابخانه‌ی تخصصی وزارت امور خارجه، ج 1.
    7. بزرگمهری، مجید (1386)، «بررسی تطبیقی تبلیغات در نظام انتخاباتی ریاست جمهوری ایران و فرانسه»، فصلنامه‌ی مدرس علوم انسانی، دوره‌ی 11، ش 4، صص 1-23.
    8. خروطی، محمدحسین (1393)، آسیب‌شناسی تبلیغات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران (مورد مطالعه: انتخابات ریاست جمهوری سال 1392)، پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد رشته‌ی مدیریت بازاریابی MBA، پردیس بین‌الملل کیش دانشگاه تهران
    9. خسروی، حسن (1388)، حقوق انتخابات دموکراتیک: اصول، مبانی و الگوی مطلوب نظام انتخابات، تهران: مجد.
    10. خیری اصل، خیرالله (1394)، اصولی برای مدیریت، کنترل و نظارت در انتخابات، گروه سیاست داخلی دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس.
    11. حبیب‌نژاد، سید احمد (1395)، «شرایط تحدید حقوق و آزادی‌ها با تأکید بر نظم عمومی»، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی حقوق تطبیقی (نامه‌ی مفید)، ش 105، صص 53-78.
    12. درستی،‌ هاجر (1393)، «آسیب‌شناسی تبلیغات انتخاباتی مجلس شورای اسلامی در پرتو اصول حقوقی حاکم بر تبلیغات»، فصلنامه‌ی مجلس و راهبرد، سال بیست‌ویکم، ش 80 ، صص 89-111.
    13. دفتر مطالعات سیاسی و اجتماعی معاونت پژوهشی (1378)، تئوری‌های تبلیغات انتخاباتی(16)؛ رقابت‌های انتخاباتی، گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس، به شماره 5505033.
    14. زارع شحنه، علیرضا (1395)، اصول راهنمای طراحی نظام نظارت مالی بر انتخابات، تهران: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی.
    15. ستاد انتخابات وزارت کشور (1394)، اصول و ارزش‌های اخلاقی انتخابات.
    16. شاه‌محمدی، عبدالرضا (1385)، اقناع و تبلیغ، تهران: زرباف.
    17. شورای اتحادیه‌ی بین‌المجالس پاریس (26 مارس 1994)، اعلامیه‌ی راجع به معیارهای انتخابات آزاد و منصفانه.
    18. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1382)، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    19. عباسی مقدم، مصطفی (1379)، نقش اسوه‌ها در تبلیغ و تربیت، تهران: نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ اول.
    20. عمید، حسن (1384)، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر، ج 1.
    21. کاتوزیان، ناصر و دیگران (1385)، حکومت قانون و جامعه‌ی مدنی، [به سفارش] دانشگاه تهران، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، مرکز مطالعات حقوق بشر، سازمان ملل متحد، برنامه‌ی عمران ملل متحد، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی.
    22. کارور، ریچارد و ونسا ژوهانسون آلپرن (1394)، رسانه و انتخابات، ترجمۀ محمدتقی دل‌فروز، تهران: مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
    23. کیا، علی‌اصغر (1382)، مبانی ارتباط، اقناع و تبلیغ، تهران: انتشارات ایران.
    24. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1389)، «قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در بوته‌ی نقد»، فصلنامه‌ی حقوق، مجله‌ی دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دوره‌ی 40، ش 4، صص 333-352.
    25. گروه اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (1387)، منشور اخلاقی انتخابات در جمهوری اسلامی ایران.
    26. گودوین گیل، گای اس (1379)، انتخابات آزاد و منصفانه در حقوق و رویه‌ی بین‌المللی، ترجمه‌ی دکتر سید جمال سیفی و دکتر سید قاسم زمانی، تهران: شهر دانش.
    27. مصطفی‌زاده، فهیم (1394)، ضرورت‌های نظارت شورای نگهبان بر منابع مالی تبلیغات انتخاباتی و چگونگی هزینه‌کرد آن، تهران: دفتر مطالعات حقوق ملت، مرکز تحقیقات شورای نگهبان.
    28. مطهری، مرتضی (1387)، حماسه‌ی حسینی، تهران: صدرا.
    29. معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی، تهران: سپهر، چ هفتم، ج 1.
    30. وحیدیان، امیر (1392)، گزارش کارشناسی با عنوان «ویژه‌نامه تا انتخاب یازدهم (5)؛ بایدها و نبایدهای تبلیغات انتخاباتی»، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس (گروه سیاست داخلی).
    31. هاشمی، سید محمد (1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: میزان.

     

    ب) انگلیسی

    1. Article 14, American Convention on Human Rights”, Inter-American Commission on Human Rights, 22 November 1969.
    2. ARTICLE 19, Right of Reply, accessed August 24, 2012.
    3. Canes-Wrone , Brandice and Tom S. Clark and Jee-Kwang Park, Judicial Independence and Retention Elections, Sep 20, 2010.
    4. Elections Canada, Code of Professional Conduct for Election Administrators, EC10044 (08/15), 2015.
    5. InternationalIDEA (Institute for Democracy and Electoral Assistance), Code of Conduct for Political Parties, Campaigning in Democratic Elections, 1999.
    6. International IDEA, International Electoral Standards, Guidelines for reviewing the legal framework of elections, 2002.
    7. International Telecommunications Union, Key statistical highlights: ITU data release June 2012”, accessed August 21, 2012, http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/material/pdf/2011%20Statistical%20highlights_June_2012.pdf
    8. Lang, J. and A. Palmer (eds.) Media and Elections, Germany, Europan Institute for the Media, (1995), p. 10.

    ج) تارنماها

    1. isna.ir/news/95080200808/
    2. idea.int/publications/pub_electoral_main.html
    3. aceproject.org/ace-en/topics/me/onePage